2023 senesinde yapılacak olan seçimler Türkiye için oldukça önemli bir dönüm noktası olacak. Bu seçimlerde cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri gerçekleştirilecek. Seçimlerin sonucu Türkiye’nin önümüzdeki dönemde izleyeceği politikaları belirleyeceği için hem sürecin kendisi, hem de adil ve saydam şekilde yürütülmesi ülkemizin geleceği açısından son aşama kritiktir. Almanya’da yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının oy kullanımı da Türkiye’deki seçimlerin geleceğini etkileyecek. Bu anlamda, Vasistdas olarak yurtdışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için yurt dışı oy kullanma rehberini sizler için hazırladık.
Almanya’da 2023 seçimleri sandık noktaları deklare etti. Şehir bazındaki sandık noktaları için yazımıza bakabilirsiniz.
Yurt dışı seçim takvimi 2023
Türkiye’de 14 Mayıs 2023’te düzenlenecek olan Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi, yurt haricinde yaşan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için değişik tarih ve süreçlere tabidir. Aşağıdaki görsel ile Almanya’da ve Türkiye harici tüm ülkelerde oy kullanacak vatandaşlar için süreci özetliyoruz.
Almanya’da oy kullanma süreci (Diğeri ülkeler de ilgilendiriyor)
Şimdi gelin, yurt haricinde oy kullanma sürecinde takip etmeniz gereksinim duyulan adımlara bakalım.
Adım 1: Yurt dışı adres beyanı sürecini tamamlayın
Yurt haricinde oy kullanabilmeniz için yerleşim yeri adresinizin yurt haricinde kayıtlı olması gerekir. 17 Mart öncesinde, Güncel Yerleşim Yeri sorgulaması için e-devlet’i kullanabilirsiniz. Bunun için e-devlet üstünden “Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü” bölümden “Yerleşim Yeri (İkametgah) ve Öteki Adres Belgesi Sorgulama” işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Yurt haricinde yaşamanıza rağmen yerleşim yeri adresiniz yurt haricinde kayıtlı değilse 17 Mart 2023 Cuma gününe kadar başkonsolosluklarımıza başvurarak adres beyanında bulunabilirsiniz. Adres Beyan Formu’nu (Şekil B) yurt haricinde temsilciliklerden temin edebilir yada YSK’nın buradaki linkine tıklayarak formu indirebilirsiniz.
17 Mart sonrasında artık yurt dışındaki kaydınız YSK’nın sistemine geçmiş olmalıdır. Bu yüzden YSK’nın sitesinden Yurt Dışı Seçmen Sorgulama işlemi yapmalısınız. Ek olarak, Almanya de ilgilendiriyor olan +90 444 99 75 nolu Çağrı Merkezi’nden de sorgulama yapabilirsiniz. Unutmadan, bazı ülkelerden +90 312 alan kodu ile arama yapılmaktadır. Kaydınız gözükmüyorsa, 2 Nisan’a kadar yurt dışı temsilciliklerine giderek seçmen kütüğüne itirazda bulunabilirsiniz.
Almanya’daki başkonsolosluklar, 18-19 Mart 2023 hafta sonu ve sonrasındaki bazı hafta sonları hizmet verecektir. Seçim sürecindeki hafta sonlarında da açık olup olmayacakları ile ilgili şu an için bir açıklama yok, süreci takip edeceğiz.
Adım 2: Oyunuzu kullanın
Yurt dışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı (YTB), 28. Dönem Milletvekili ve Cumhurbaşkanı Seçimlerinde oy kullanabilme sürecini açıklayan güzel bir görsel hazırlamış.
Yurt haricinde oy kullanma sürecini özetlemek gerekirse:
- T.C. Kimlik numaranızı içeren kimlik belgenizi (T.C. Kimlik Numarası taşıyan soğuk damgalı; T.C. kimlik kartı, nüfus cüzdanı, geçici kimlik belgesi, geçişlik vb.)
- Oy kullanma noktasına gidin. Almanya’daki Türk Konsoloslukları ve adreslerine ilgili yazımızdan ulaşabilirsiniz.
- Görevliden oy kullanmak için zarfınızı, pusulalarınızı ve mührü alın oy kullanma kabinine tek başınıza girin.
- Oyunuzu doğru bir halde kullanın. Oy pusulalarında yer edinen cumhurbaşkanı adayları ve siyasal partiler için ayrılan bölüme “TERCİH” yada “EVET yazan mührü alanı taşırmadan basın.
- Oy pusulalarınızı dışa katlayıp, zarfa koyun ve zarfı sandığa atın
- İmzanızı atmayı dikkatsizlik etmeyin!
Adım 3 (Opsiyonel): Yurt dışı oy sayımında sandık açılışına katılın
Seçimlerde oy kullanımı sonrasında sandıkların açılımı sürecinde iki değişik rol mevcut: Sandık kurulu üyeliği ve gözlemci (gözlemci) olmak.
YSK’nın 2018 yılı 202 nolu genelgesine bakılırsa, Sandık kurulu başkan ve üyelerinin seçimi İlçe Seçim Kurulunca yapılır. Sandık kurulu bir başkan, bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en oldukça oy alan üç siyasal partinin (AKP, CHP ve HDP) bildirdikleri birer isimden oluşur ve aynı usulle yedek üye seçilir. Siyasal partiler üye bildirmez ise eksiklik kamu görevlileri yada seçmenler arasından seçilecek üye ile doldurulur. Sandık kurulu başkan ve üye seçimleri, yurt haricinde ilk olarak sandığın kurulacağı yerde görevli kamu görevlisi ve seçmenler arasından yapılır. Siyasal partiler yurt haricinde her oy verme günü için ayrı sandık kurulu üyesi bildirebilir (298/94/C).
Almanya’da oy kullanma sürecinden sonrasında sandık kurulunda vazife almak için siyasal partilerle iletişime geçebilirsiniz, parti üyeliği mecburi değil.
Yurt dışı sandık kurulu üyeleri ve gözlemciler rehberi belgesine bakılırsa, gözlemci yada gözlemci, sandık başı işlemlerini kovuşturmak suretiyle, siyasal partilerin kamu hizmetinden yasaklı olmayan ergin kişiler arasından belirlediği, siyasal partilerin oy kullanma, tasnif ve tutanakların tutulması işlemlerini takip eden yetkiliye denir. Gözlemci (gözlemci), seçimin yansız bir halde yürütülüp yürütülmediği, sandık kurulunun görevini gerektiği şekilde yapmış olup yapmadığı şeklinde hususları denetler. Gerekirse yakınma hakkını kullanır, şikayetin kabul edilmemesi durumunda Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna itirazda da bulunabilir.
Gözlemci yada gözlemci son dakika bile olabilirsiniz bir tek gözlemciler yada müşahitler de siyasal partiler tarafınca belirlenmektedir, YSK’ya herhangi bir bildirime gerek kalmamıştır.
Yurt haricinde oy kullanma süreci ile ilgili sık sorulan sorular
Adres beyanı ile ilgili sık sorulan sorular
Adres beyanı nedir?
Adres beyanı, yurt haricinde yaşarken resmi olarak hangi ülkede yaşadığınızı belirttiğiniz bir süreçtir. Örnek olarak Almanya’da yaşarken iyi mi ki ikamet kaydı (Anmeldung) yaptırıyorsanız, Türkiye’deki ilgili kurumlara da Almanya’da ikamet ettiğiniz adresi belirtmelisiniz.
Yurt haricinde ikamet eden Türk vatandaşlarının 28. Dönem Milletvekili ve Cumhurbaşkanı Seçimlerinde oy kullanabilmeleri için yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı olması gerekiyor.
Adres beyanı mecburi mudur?
Yurt haricinde yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının 5490 sayılı Kanuna bakılırsa adres beyanı etmeleri zorunludur. Bildirimlerin zamanında yapılmaması durumunda bir seçim esnasında oy kullanamamak şeklinde birçok resmi süreçte sorun yaşanabilmektedir.
Yurt dışı adres beyanını ne zamana kadar yapabilirim?
Yurt haricinde yaşamanıza rağmen yerleşim yeri adresiniz yurt haricinde kayıtlı değilse 17 Mart 2023 Cuma gününe kadar başkonsolosluklarımıza başvurarak adres beyanında bulunabilirsiniz.
Yurt haricinde oy kullanabilmek için 17 Mart evveliyatına kadar adres beyanında bulunmayanlar seçmen listelerine itiraz süresi olan 20 Mart ile 2 Nisan tarihleri içinde başkonsolosluklara başvurup adres beyanında bulunarak yurt dışı seçmen kütüğüne kaydolabilir.
Yurt dışı adres beyanı için hangi belgeler gerekiyor?
Almanya’da ya da diğeri yurt haricinde diğeri ülkelerde oy kullanmak için yurt dışı adres beyanı yapmanız gerekiyor. Bunun için ihtiyacınız olan belgeler:
- T.C. Kimlik Kartı
- Nüfus Cüzdanı, yeterlik yada geçişlik
- Adres Beyan Formu (Şekil B) (Başkonsolosluklardan temin edilebilir) ya da YSK sitesinden.
Yurt dışı adres beyanı iyi mi yapılır?
28. Dönem Milletvekili ve Cumhurbaşkanı Seçimlerinde oy kullanabilmek için yurt dışı adres beyanı, başkonsolosluklara şahsen başvurarak yapılmalıdır.
Posta kanalıyla yurt dışı adres bildirimi yapılır mı?
Türk konsoloslukları posta kanalıyla adres bildirimlerini kabul etmemektedir. Almanya’daki Türk Konsoloslukları ve adreslerine ilgili yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Başkonsolosluk haftasonu açık mı?
Almanya’daki başkonsolosluklar, 18-19 Mart 2023 hafta sonu hizmet verecektir. Seçim sürecindeki haftasonlarında da açık olup olmayacakları ile ilgili şu an için bir açıklama yok, süreci takip edeceğiz.
Yurt dışı oy kullanma süreci ile ilgili sık sorulan sorular
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler nerede oy kullanılır?
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler dış temsilciliklerde ve/yada gümrük kapılarında oy kullanabilirler. NOT: Sandık kurulacak dış temsilcilikler ve oy kullanılacak gümrük kapıları her seçim için YSK tarafınca belirlenir ve duyuru edilir. 2023 seçimlerinde 18 Mart tarihinde sandık kurulacak dış temsilcilikler ve oy kullanılacak gümrük kapıları YSK tarafınca belirlenecektir.
Doğrusu, yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler kayıtlı bulundukları konsolosluk ya da ülkeyle sınırı olan kalmaksızın yurt haricinde YSK tarafınca sandık kurulmasına karar verilen yer yada gümrük kapılarının herhangi birinde oy kullanabilir.
Yurt haricinde seçmen olarak kimler oy kullanabilir?
Yurtdışında oy kullanabilmek için aşağıdaki kriterlere haiz olmanız gerekiyor:
- Yerleşim yeri yurt dışı olan
- Türk vatandaşlığına haiz
- Seçim günü itibariyle 18 yaşını dolduran (15.05.2005 tarihinden ilkin doğan)
Yurt dışı seçmen kütüğünde kayıtlı olan kişiler yurt haricinde yada gümrüklerde oy kullanabilir.
Mavi Kart sahipleri Türkiye genel seçimlerinde oy kullanabilir mi?
Mavi kart sahipleri seçimlerde oy kullanamazlar. Bu karar, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun “Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere tanınan haklar” başlıklı 28. maddesine dayanır.
Yurt dışı seçmen kütüğü kaydı iyi mi denetim edilir?
Yurt dışı seçmen kaydınızı 20 Mart – 2 Nisan tarihleri içinde ysk.gov.tr adresindeki “Yurt Dışı Seçmen” sekmesinden denetim edebilirsiniz.
Yurt dışı seçmen kütüğü kayıtlarına iyi mi itiraz edilir?
Yurt dışı seçmen kütüğünde, kaydınız bulunmuyorsa, bilgilerinizde hata var ise ya da yerleşim yeri değişikliği yapmak istiyorsanız 2 Nisan 2023 Türkiye saati ile 17:00’a kadar yurt dışı temsilciliklerine yada nüfus müdürlüklerine şahsen başvurarak seçmen listelerindeki bilgilerinizi güncellemeniz gerekir.
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlıyım, bir tek seçim tarihinde Türkiye’de bulunacağım. Türkiye’de oy kullanabilir miyim?
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı olup, seçim tarihinde Türkiye’de bulunan seçmenler, Yüksek Seçim Kurulu tarafınca sandık kurulmasına karar verilen herhangi bir gümrük kapısında oy kullanabilirler (298/94/E).
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlıyım. Herhangi bir temsilcilik nezdinde kurulan sandıkta oy kullanabilir miyim?
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, yurt haricinde sandık kurulan temsilciliklerin herhangi birisinde, o temsilcilik için belirlenen oy verme tarihleri içinde oy kullanabilirler (298/94/C).
Yurt dışı oy kullanma sürecinde sandık görevlisi ya da gözlemci olma ile ilgili sık sorulan sorular
Mavi kart ile (T.C. Vatandaşlığı olmadan) sandık görevlisi ya da gözlemci olabilir miyim?
Almanya’daki bazı siyasal partilerden aldığımız bilgiye bakılırsa T.C. vatandaşlığı olmayan kişiler sandık görevlisi ya da gözlemci olamıyor.
Almanya’da Türkiye’deki seçimler için sandık kurulunda görevli olmak için ne yapmak gerekir?
Türkiye’de seçimler için Almanya’da sandık kurulunda vazife almak için ilk olarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak gerekir. Sonrasında da Türkiye’deki bir siyasal partiye üyelik gerekmektedir. Almanya’daki bazı siyasal partilerle görüşmemizde, herhangi bir siyasal partiye üye olunmadığında kurulda vazife alınamayacağı belirtilmiştir.
Almanya’da Türkiye’deki seçimler için sandık gözlemcisi olmak için ne yapmak gerekir?
Türkiye’de seçimler için Almanya’da sandık gözlemcisi olmak için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak gerekir. Sandıkta bir tek gözlemci olmak için herhangi bir siyasal parti üyeliği gerekmek bir tek gözlemci olmak istediğiniz Türkiye Konsolosluğu‘na evvel başvurmanızı tavsiye ederiz.