Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün sekiz tinsel evladından önde gelen Sabiha Gökçen, Türkiye’nin ilk hanım pilotudur. Kariyeri süresince averaj 8.000 saate yakın uçuş gerçekleştiren Gökçen, 32 değişik askeri operasyonda da yer aldı.
Ikimiz de yazımızda başarılarıyla birçok hanıma esin olan ilk hanım pilot Sabiha Gökçen’in hayatıyla ilgili bir rehber hazırladık.
Türkiye’nin İlk Kadın Otomobil Yarışçısı Samiye Cahid Morkaya Kimdir?
Cumhuriyet tarihinde başarılarıyla göğsümüzü kabartan kadınlardan birisi de Samiye Cahid Morkaya’dır. Türkiye’nin ilk hanım otomobil yarışçısı Samiye Cahid Morkaya başarılarıyla tüm hanımefendilere örnek olmaya günümüzde de devam ediyor.
Sabiha Gökçen’in Yaşamı
İlk hanım pilotumuz Sabiha Gökçen, Bursa Vilayet Başkatibi Hafız Mustafa İzzet Beyle Hayriye Hanım’ın kızlarıdır. Hafız Mustafa İzzet Bey, Edirne Defterdarıyken Jön Türkü olduğuna dair bir gerekçeyle Bursa’ya sürüldü.
Aile Bursa’ya sürüldükten sonrasında 22 Mart 1913 senesinde Sabiha Gökçen dünyaya geldi. Gökçen, fazlaca küçük yaşta hem annesini hem de babasını yitirdi. Anası ve babasını kaybettikten sonrasında Sabiha abisi Neşet’le yaşamaya başladı.
Dünyanın ilk hanım cenk pilotu nerede ise 12 yaşlarındayken devrin Cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’le tanışmayı başardı. Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk, 1925 senesinde Bursa’ya ziyaret için geldi.
Gökçen, evlerinin civarlarındaki Hünkar Köşkü’nde konaklayan Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’e ulaşarak okumak istediğini belirtti. Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk bunun üzerine Sabiha’nın abisinden izin alarak onu Ankara’ya götürüp evlat edindi.
Sabiha Gökçen Ankara’ya gittiğinde Çankaya İlkokulu’nda eğitim hayatına devam etti. İlkokul eğitiminin peşinden Gökçen, günümüzdeki Robert Lisesi’ne o dönemdeki de Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’ne gitti.
Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nden sonrasında Üsküdar Amerikan Lisesi’nde eğitimine devam etti. Rahatsızlandığı için eğitimini yarıda bırakarak hem Heybeliada hem de Viyana’da tedavi görmeye başladı.
Fransızcasını ilerletmek amacıyla bir ara Paris’e eğitim görmeye gitti. İlk hanım pilotumuz Sabiha’ya Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk tarafınca 1934 senesinde Soyadı Kanunu’nun çıkmasıyla birlikte “Gökçen” soyadı verildi.
Sabiha Gökçen’in Havacılık Kariyeri
Sabiha Gökçen, 1935 senesinde Türkkuşu’nun açılış törenine katıldı. Bu törende gerçekleşen planör gösterilerinden etkilenip havacılığa ilgi duymaya başladı.
Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’te Sabiha’nın havacılığa ilgi duymasını hep destekledi. Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün desteğiyle 1935 senesinde Türk Hava Kurumu’nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu’na girdi.
Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu’na girmesinin peşinden Ankara’da yüksek planörcülük brövelerini almayı başardı.
Sabiha Gökçen, yedi adam öğrenciyle Kırım’a gönderildi. Kırım’da altı ay, Koktebel Yüksek Planör Okulu’nda yüksek planörcülük eğitimi aldı. Bu eğitimden sonrasında Moskova’daki motorlu tayyare okuluna gidecekti.
Yalnız tinsel kız kardeşi Zehra’nın vefat haberini almasından dolayı Türkiye’ye döndü. Zehra’nın vefatından sonrasında bir süre hayata küserek tüm çalışmalarını durdurdu. Mustafa Kemal’in tinsel desteğiyle tekrardan ayağa kalkarak çalışmalarına kalmış olduğu yerden devam etti.
Gökçen, Eskişehir Havacılık Okulu’na giderek hem Muhittin Bey hem de Savmi Uçan’dan eğitim aldı. 25 Şubat 1936 senesinde ilk kez motorlu uçakla uçuşlar gerçekleştirmiş oldu.
Buradaki başarı göstermiş uçuşlarından sonrasında Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk, Sabiha Gökçen hakkında şu açıklamaları yapmış oldu:
“Beni fazlaca mutlu ettin… Şimdi artık senin için planladığım şeyi açıklayabilirim… Kim bilir dünyada ilk askerî hanım pilot olacaksın… Bir Türk kızının dünyadaki ilk askerî hanım pilot olması ne iftihar edici bir vakadır, tahmin edersiniz değil mi? Şimdi derhal harekete geçerek seni Eskişehir’deki Tayyare Mektebi’ne göndereceğim. Orada hususi bir eğitim göreceksin.”
İlk Askeri Kadın Pilot: Sabiha Gökçen
Sabiha Gökçen, kızların askeri okullara alınmadığı dönemde hususi üniformayla Eskişehir Uçuş Okulu’nda eğitim görmüş oldu. Bu okulda 1936-1937 döneminde 11 ay eğitim aldı.
Eskişehir Uçuş Okulu’ndaki eğitimi süresince yanında hep ilköğretim öğretmeni Nüveyre Uyguç oldu. Bröveyi aldıktan sonrasında Gökçen, Eskişehir’de yer edinen 1. Hava Alayı’nda altı ay çalıştı. 1. Hava Alayı’ndayken Ege ve Trakya manevralarına da katıldı.
Tunceli’de 1937 senesinde çıkan ayaklanmayı bastırmak için Gökçen, askeri harekata katıldı. Burada tayyare pilotu olarak vazife aldı. Tunceli’deki gösterdiği başarıdan sonrasında “Türk Hava Kurumu İftihar Madalyası” ödülüne layık görüldü.
30 Ağustos 1937 yılındaysa askeri uçuş brövesini almayı başardı. 1938 senesinde tinsel babası Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünden sonrasında ordudaki görevinden ayrılmak mecburiyetinde bırakıldı. Bu sebeple hanımefendilerin orduda vazife yapmasına dair bir yasa yoktu.
Türkkuşu Uçuş Okulu’na başöğretmen olarak tayini çıktı. 1955 yılına kadar Türkkuşu Uçuş Okulu’nda vazife yapmış oldu. Türkkuşu Uçuş Okulu’ndaki görevinden sonrasında Türk Hava Kurumu Yönetim Kurulu Üyesi olarak çalıştı.
Uçuş kariyeri süresince Sabiha Gökçen, toplamda 22 değişik hafifçe bonbardıman ve akrobatik uçakla uçuşlar gerçekleştirmiş oldu. 1940’ta Hava Okulu’nda askeri coğrafya ve topografya öğretmeni olan Üsteğmen Kemal Esiner’le dünya evine girdi.
Sabiha, kendi soyadını eşine verdi. Sabiha Gökçen, evlendikten 3 yıl sonrasında Kemal beyi yitirdi.
Gökçen, 1953 ve 1959’da ABD’ya davet edildi. ABD’da büyük bir tur düzenleyerek Türk toplumu ve hanımını tanıttı. Gökçen, son uçuşunu 1996 senesinde özetlemek gerekirse 83 yaşlarında gerçekleştirmiş oldu.
Bu uçuşu, Falcon 2000 ile Fransız pilot Daniel Acton eşliğinde gerçekleştirmiştir. 1996 senesinde havacılık kariyerindeki en büyük ödülü alarak Türk bayanı olmanın gururunu bir kez daha yaşattı.
Amerikan Hava Kurmay Koleji mezuniyet törenine Kartallar Toplantısı’nın onur konuğu olarak katıldı. Maxwell Hava Üssü’nde gerçekleşen törende “dünya geçmişine adını yazdıran 20 havacıdan biri” olarak seçildi. Bu ödülü kazanan ilk ve tek hanım havacı, Sabiha Gökçen’dir.
1999 senesinde Hukukun Egemenliği Derneği, Gökçen’in onuruna bir tören düzenledi. Bu törende Gökçen’e kendisine hususi olarak beslenen klasik rock opera tarzındaki yaratı dinlettirildi.
Gökçen, 22 Mart 2001 senesinde maalesef kalp yetmezliğinden dolayı Gülhane Askeri Tıp Akademisinde vefat etti.
Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün Içsel Kızı Afet İnan Kimdir?
Tarih kitaplarında okuduğumuz ve Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşamı anlatılırken adını sık sık duyduğumuz bir isim: Afet İnan. Kendisi Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün tinsel kızı.
Sabiha Gökçen’in Almış olduğu Ödüller
88 yaşlarında vefat eden Sabiha Gökçen, başarılarıyla daima kalbimizde yaşayacak. Dünyanın ilk hanım cenk pilotunun kariyeri süresince almış olduğu ödülleri şöyleki sıralayabiliriz;
- Romanya Ordusu Havacılık Brövesi
- Türk Hava Kurumu’nun bir numaralı Övünç (Murassa) Madalyası ve beratı
- Çeşitli kurum, dernekler ve ordu tarafınca verilen 28 tane plaket
- Selçuk Üniversitesi tarafınca verilen fahri doktorluk payesi
- Yugoslav Ordusunun en büyük nişanı, Beyaz Kartal Nişanı ve ordu brövesi
- Trakya ve Ege manevralarından dolayı layık görülen hatıra madalyaları
- THK tarafınca 1989 senesinde verilen altın madalya
- Türk hanımının seçme ve seçilme hakkı kazanmasının 50. senesinde TBMM’de gerçekleşen törende mesleklerinde öncü hanımefendiler plaketi verildi.
- 1996 senesinde ABD’nın Maxwell Hava Üssü’nde gerçekleşen törende “dünya geçmişine adını yazdıran 20 havacıdan biri” unvanına layık görüldü.
- 1991 senesinde Internasyonal Havacılık Federasyonu tarafınca havacılığın tüm dallarında fazlaca başarı göstermiş olan havacılara verilen FAI altın madalyasını da aldı.