Almanya, dönerle ilk olarak Türkiye’den gelen konuk işçiler yardımıyla tanıştı. 1972 senesinde işçi olarak Almanya’ya gelen Kadir Nurman tarafınca sunulan döner, bugün Almanya’nın fast food yiyecek sektörü içinde ciddi bir büyüklüğe haiz. Pandemi öncesi meydana getirilen bir araştırmaya bakılırsa Almanya’da 16 bin civarında döner kebapçısı var. 1000’den fazla restoranıyla Berlin, döner kebabın başkenti durumunda. O denli ki, döner artık Almanya’nın eğer eğer eğer eğer eğer olmazsa olmaz lezzetlerinden birisi haline geldi. Hal bu şekilde olunca dönerin anavatanı olan Türkiye’deki Türk döneriyle karşılaştırmasını yapmak gerekiyor. O zaman akıllardaki sual şu: Türk Döneri mi Alman Döneri mi?
Döner ilk olarak hangi ülkede üretildi?
Türk Döneri mi Alman Döneri mi diye sormadan ilkin dönerin evveliyatına bir bakalım. Dönerin zamanı17. Yüzyıla kadar gitmektedir. Yatay olarak şişe yatırılan bir kebap olan cağ kebabının dikey olarak şişe geçirilmesi ile dönerin keşfedildiği bilinmektedir. İlk olarak 1850’li yıllarda Bursa’da İskender Efendi tarafınca denenen ve şehirde oldukça popülerleşen dönerin, diğeri bir rivayete bakılırsa Kastamonulu Hamdi Bey tarafınca 1830’lu yıllarda dikey döneri keşfettiği yönündedir. Bugün dünyada birçok yiyecek kültürüne esin deposu olan döner, yalnız Almanya değil tüm dünyanın bilmiş olduğu bir lezzet olarak anılmaktadır.
Türk döneri ve Alman döneri farkı
Alman Döneri
Türk Döneri
- Almanya’da döner eti birçok bölgede endüstriyel bir anlayışla üretilen tesislerden restoranlara ulaşılıyor, burada “yaprak döner” bulmak fazlaca zor, bunun yerine etin içinde kıyma hamur harcı harcı harcı harcı harcı harcını katkı maddesi konuyor.
- En büyük farkı içinde daha oldukca katkı maddesinin olması, döner içinde ete ilave olarak sunumunda marul, salatalık, soğan ve kırmızı lahana şeklinde salata malzemeleri eşlik etmesi.
- Ek olarak tercihe bakılırsa şekillenen soslarla (cacık sosu, sarımsaklı sos, acılı sos, vb.) servis edilmesi.
- İlk dönemlerde yalnız dana etiyle sunulsa da günümüzde tavuk, hindi ve kuzu etiyle sunumu da yapılmaktadır.
- Ekmek arası ve durum olarak sunulmaktadır, “pilav üstü” seçeneği yoktur.
- Döner kuzu ve dana etinin yaprak haline getirilmesiyle birlikte, döner sisine geçirilir ve 2 güne kadar marine edilir – içinde et haricinde oldukça azca katkı madde vardır.
- Etin içinde kuzu eti oranı Almanya’ya bakılırsa daha yüksektir, ek olarak kuyruk yağı da dönerde kullanılır
- Genel olarak dana, kuzu ve tavuk etinden meydana getirilen dönerler en popüler olanları. Ek olarak her bölgeye özgü (Ankara Aspava, İskenderun Soslu Döneri, Bursa İskender Kebap, vb.) döner lezzetlerinden anlatmak mümkün.
- Türk döneri daha oldukça her restoranın kendine özgü tarifleriyle restoran özelinde üretiliyor. Endüstriyel olarak üretimi Almanya’da ki kadar olmasa da belirli bir oranda üretimi bulunuyor.
Hangi döner daha leziz?
Her iki dönerin çıkış noktası aynı olsa da bölgesel ve kültürel farklılıklar her iki dönerin konumları itibariyle belli bir lezzete ve popülerliğe haiz bulunduğunu gösteriyor. Türk Döneri mi Alman Döneri mi sorusuna cevap olarak iki döner türünü tattıysanız sonucu size bırakıyoruz. Şunu da dikkatsizlik etmeyin, Alman mutfağı ve sokak lezzetleri yalnız Alman Döneri’nden ibaret değil. Alman brezeli yanında Bratwurst ya da Currywurst şeklinde bir oldukça Alman sosisi de sokak lezzetlerinde önemli bir paya haiz.
Bizim görüşümüz de şu: Almanya’da büyüyenler Alman dönerini, Türkiye’de büyüyenler Türk dönerini seviyor. Son olarak aşağıdaki videoyu izlemekte yarar var.