Silicon Vadisi Bankası; 1983 senesinde California, Santa Clara bölgesinde kuruldu. California’nın Santa Clara bölgesinde gelişen teknoloji sektörünü finanse eden bir bankaydı. Robert Medearis ve Bill Biggerstaff, bir poker oyunu üzerine Silicon Valley Bank’ı kurmuştur.
Bankanın ilk ofisi, San Jose’de yer edinen North First Caddesi’nde 1983 senesinde kuruldu. Silicon Valley Bank’in ana stratejisi, risk sermayesiyle finans sağlanan işletmelerden mevduat toplanmasıydı. Kurumun genişlemesi; bankacılık ve risk sermayedarları tarafınca finansman sağlanması sonucunda oldu.
Silicon Valley Bank Hakkında Genel Bilgiler
Silikon Vadisi Bankası, ABD’nin en önemli bankaları içinde yer alıyordu. 2008 küresel finans krizi itibariyle ABD’deki en büyük banka iflası olarak kayıtlara geçti. Silicon Valley, 30 Haziran 2016 yılından itibaren %25,9 pazar payına ulaştı. Bu oranla ABD’nin en büyük bankaları listesine girdi. Bununla birlikte bölgesel mevduat bazında da Silikon Vadisi’nin en büyük bankası olmuştur.
SVB Financial Group’un kuruluşu olan Silicon Valley Bank, Palo Alto ofisini 1985 senesinde açtı. 1986 senesinde National InterCity Bancorp’la birleşip Santa Clara’da ofis açtı. Bu banka, 1988 senesinde halka arzı tamamladı. Halka arzdan 6 milyon dolar topladı. Ek olarak 1988’de San Jose’ de bankanın ofisi açıldı. Banka 1990 senesinde Route 128 teknoloji koridoru için Boston’ a yakın olan East Coast’ ta ilk ofis açıldı. 1991 yılındaysa Trade Finance ve Pacific Rim’in lansmanı kapsamında internasyonal boyutta hizmet vermeye başladı.
1990 yılının ortalarında Bay Networks ve Cisco Systems üstünden erken risk sermayesine ulaştılar. 1992 senesinde gayrimenkul patlamasıyla sarsılan banka, varlıkların %50’sini yitirdi. Bunun yanı sıra 2,2 milyon dolarda senelik yitik yaşadı. 1993 yılına gelindiğindeyse Silikon Vadisi Bankası’nın kurucu CEO’su Roger V. Smith, yerini John C. Dean’a bıraktı.
1994’te banka, Premium Wine Practice çalışmalarına başladı. Sonraki yılsa merkezi olan San Jose şehrinden Santa Clara’ya taşındı. 1997 senesinde Atlanya şube açtı. 1999’un Mart ayından 2000 yılının Mart ayına dek bankanın hisse senedi kıymeti tam olarak 20 dolardan 70 dolara ulaştı.
Banka, 2000 senesinde Florida’da şube açtı. Bir sonraki yıl Palo Alto yatırım bankacılığı şirketi olan Alliant Partners’i 100 milyon dolara satın aldı. Fakat Dot-com balonu çöktükten sonrasında bankanın hisseleri de %50 düştü. 2002 yılındaysa hususi bankacılık işini genişletti. 2004’te Londra, Bangalore ve Hindistan’ da internasyonal statüde yan kuruluşlar açıldı.
Sonrasında İsrail ve Pekin’de ofis açıldı. Banka, 2006 senesinde hizmet vermeye başladı. İngiltere’deki ilk şubede 2012 senesinde açılmıştır. Silikon Vadisi Bankası, 2001 dotcom çöküşüyle birlikte hayata geçirdiği yatırım bankacılık faaliyetlerini 2006 yılı itibariyle durdurdu.
2011 yılının Nisan ayında CEO Ken Wilcox görevinden ayrıldı. Fakat Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini sürdürmeye devam etti. Wilcox’tan sonrasında yerine Silikon Vadisi Bankası CEO’luk görevine Greg Becker atandı. Bu banka, 2011’e kadar 30.000’nin üstünde yeni kurulan şirketi finanse etti. 2012 Kasım ayındaysa yeni teknoloji girişimleri içine ana para temin etmek adına Shanghai Pudong Development Bank (SPDB) vesilesiyle 50-50 ortak girişimiyle ilgili duyuru yapmış oldu.
2019 senesinde SVB Securities olarak geçen Leerink Partners LLC, Silikon Vadisi Bankası’nın ana şirketini SVB Financial Group satın aldı. Silicon Valley Bank, Ocak 2021’deyse varlık yönetim çözümlerinin genişletilmesini elde eden Boston Private Financial Holdings (NASDAQ: BPFH) ile ilgili satın alma planını deklare etti.
Silicon Valley Bank Neden Battı?
Silicon Valley Bank’ın batışı kamuoyunda büyük yankı buldu. Banka girişim fonlarından ana para elde etti. Banka bu sermayeyi güvenli getiri sunan tahvillere yatırım amaçlı olarak kullandı. Bunun sebebi düşük faiz oranlarıyla ilgili. Bankanın yapmış olduğu hamleyle 2018-2021 yıllarında mevduatlar 49 milyar dolardan 189,2 milyar dolara çıktı. Yalnız 2022 senesinde ABD’da faiz oranlarında artış meydana geldi. Bu sebeple de bankanın düzeni altüst oldu.
Silikon Vadisi Bankası kötü gidişe her ne kadar çözümler üretmeye çalışsa da başarı göstermiş olamadı. Bankanın yapmış olduğu hamleler paniğe sebep oldu. Banka, menkul kıymetlerini zararına satmak mecburiyetinde bırakıldı. Ek olarak 21 milyon dolarlık yatırımını da elden çıkarttı. Yatırım kaybetmesinin üzerine bir de 15 milyar dolar borca girdi.
Acil olarak hisse senetlerini satarak nakit elde etmeye çalıştı. Hisse senedi tutarları düştükten sonrasında yatırımcılar bankada bulunan 42 milyar dolarlık mevduatı çektiler. Silicon Valley Bank, ABD’nın en büyük 16. bankasıydı. İflas, risk sermayesi ekonomisiyle ilgilenen bankaları da tesiri altına aldı.
Silikon Vadisi Bankası’nın İflası Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Silikon Vadisi Bankası’nın iflasına dair bilinmesi gereksinim duyulan noktaları şu şekilde sıralayabiliriz:
1. SVB’nin Toplam Varlığı Türkiye’nin Ulusal Gelirinin 3’te 1’idir
SVB tarafınca açıklanan bilgilere nazaran varlık toplamı, 2022 yılının son çeyreğinde 212 milyar dolara ulaştı. Bankaya yatırılan toplam mevduatsa 178 milyar dolardır. Mevzuya dair ülkemizin önde ekonomistlerinden Özgür Demirtaş açıklama yapmış oldu. Demirtaş, Silikon Vadisi Bankası’nın haiz olduğu toplam varlığın Türkiye’nin ulusal gelirinden 3’te 1’i kadar bulunduğunu deklare etti.
2. İflasa FED’ in Faiz Artırımları Sebep Oldu
Faizlerin artmasıyla birlikte yatırımlarda kullanılacak paranın da maliyetini artırdı. Para pahalılaştıkça teknoloji şirketlerine yatırımlar azca olmaya başladı. Bundan dolayı yatırımcılar teknoloji şirketlerine yatırım yapmayı riskli görmüş oldu. Silicon Valley Bank’in satın alan portföyünü yatırımcılarla start-up firmalar oluşturuyordu. Yatırımcılar, start-uplara yatırım yapmayı durdurunca bankayı büyük zarara uğrattı.
3. Elindeki Mevduatların %55.4’ üyle Riskli Yatırımlar Yapmış oldu
Silikon Vadisi Bankası’nın en önemli özelliği gelirinin çoğunluğunun riskli finansal yatırımlara dayanmasıydı. Banka haiz olduğu mevduatlarının yarısından fazlasını riskli yatırımlara yapıyordu. Faizlerdeki artışlar, yatırımlarının zarara uğramasına sebep oldu.
4. Silikon Vadisi Bankası, Müşteriler Açısından Önemli
Silikon Vadisi Bankası satın alan portföyü;
- Esenlik şirketleri,
- Erken aşama (start-up) şirketleri,
- Teknoloji şirketleri,
- Erken aşama esenlik şirketleri,
- Erken aşama teknoloji şirketleri,
- Bioteknoloji şirketlerine finans desteği veren girişim sermayesi fonlarından oluşuyor.
Bankanın satın alan portföyü; girişim sermayesi fonları ile start-up firmalar oluşturuyor. Banka; Roku, Circle, Etsy ve Roblox şirketleriyle de çalıştı.
5. ABD’nin En Büyük İkinci İflası
2008’de global anlamda finans kriz yaşandı. Bu finansal krizde 307 milyar dolarlık varlıkla Washington Mutual Bank batkı etti. Silikon Vadisi Bankası’ysa 209 milyar dolarlık varlığıyla ABD’nın en büyük ikinci bankası oldu.
6. Yatırım Alamayan Firmalar Ödemelerini Mevduatlarla Gerçekleştirmiş oldu
Faizlerin artırımından ilkin çeyrek dönem başına yatırımlar, 70 milyar dolara ulaştı. Faiz artırımı, yatırımları 20 milyar dolara geriletti. Firmalar ciddi şekilde nakitle ilgili mesele yaşamaya başladılar. Mevduatlardaki paranın kullanılmasıyla beraber Silikon Vadisi Bankası’nın haiz olduğu mevduatlar da azaldı.
7. Silikon Vadisi Bankası’nın Hisseleri Kıymet Yitirdi
Banka, averaj olarak 2 milyar dolarlık hisse satacağını duyurdu. Bunun akabinde SVB hisseleri kıymet yitirdi. Normalde 760 dolara kadar ulaşan banka hisseleri, haberle beraber 39 dolara geriledi.
8. İflas, Mevduat Sahiplerinin Bankaya Atak Etmesiyle Gerçekleşti
Bankadaki mevduatlarını kurtarmak isteyen müşteriler direkt bankaya koştu. “Bank run” olarak anlatılan durumun yaşanması bankanın iflasına sebep oldu. Bank run vakası sonrasında Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), bankaya kayyum atadı.
Bu durumda en oldukça dört gözle beklenen mevzu; mevduat sahiplerinin parasıydı. ABD’deki yasalara nazaran 250.000 dolara kadar olan mevduatlar sigortaya dahil ediliyor. Yetkililer, mevduatların tamamını koruma altına alacağını deklare etti.
9. Banka, HSBC Tarafınca Satın Alındı
İngiltere kökenli HSBC tarafınca 1 Pound’a Silikon Vadisi Bankası satın alındı.
10. Kripto Piyasası da İflastan Etkilendi
Circle şirketi, kripto para piyasasının popülerleri içinde yer edinen stabil coin, USDC’in tasarımcısı olarak biliniyor. Bununla birlikte Silikon Vadisi Bankası’nın da önemli müşterileri içinde içeriyor. Şirkete ilişkin 3.3 milyar dolar nakit şeklinde bankada yer alıyordu. İflasla birlikte USDC kullanıcıları ürkü içinde paralarını çektiler. Bu durumda USDC kıymetini 1 dolardan 0.86’ ya geriletti. Circle, USDC kullanıcılarına zararlarının ödeneceğini deklare etti.
11. Silikon Vadisi Bankası CEO ve CFO’su Dava Edildi
Banka iflasını açıklamadan 1 ay ilkin bazı önemli gelişmeler yaşandı. Bankanın üst düzey yöneticileri hisselerini satmaya başladı. İflas gerçekleşmeden 2 hafta ilkin bankanın CEO’su Greg Backer, 3.5 milyon dolar değerinde hisselerini sattı.
Elon Musk’tan Silikon Vadisi Bankası Satın Alımı Hamlesi!
ABD’nin en büyük bankalarından önde gelen Silkon Vadisi Bankası (SVB) düzenleyiciler tarafınca kapatıldı ve varlıklarına Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) tarafınca el konuldu.