Leonhard Euler, matematiğe kazandırdığı oldukça sayıda kavramla alanında devrim yaratmıştır. 18.yy’ın en popüler matematikçileri içinde yer edinen Leonhard Euler’e meslektaşları “canlı çözümleme” lakabını takmıştır. Matematiğe kazandırdığı kavram ve eserlerle ölümsüz hale gelmiştir.
Matematik mucidinin çalışmalarının tümü, cilt haline getirilmiştir. Değişik değişik alanlarda kabul edilen teoremlere imza atmıştır. Matematik dünyasının duayeni hem de fizikçidir. Günümüzde meşhur matematikçi daha oldukça Euler sabiti şeklinde isimlendirilen “e” sayısıyla biliniyor.
Leonhard Euler’in Yaşamı
Leonhard Euler, İsviçre’nin Basel kentinde 15 Nisan 1707 senesinde dünyaya geldi. Meşhur matematikçinin anası Marguerite Brucker, babasıysa papaz Paul Euler’dir. Protistan papazı Paul Euler, oğlunun da aynı mesleği yapmasını istiyordu. Fakat Euler babasından değişik bir mesleğe yöneldi. Meşhur matematikçi, babasının mesleğinden dolayı çocukluğunun büyük bir bölümünü Riehen’de geçirdi. Euler, çocukluğunda matematiğe karşı büyük ilgi duymaya başladı.
Matematiğe karşı değişik bir ilgisi olan Leonhard Euler, çocukluk döneminde aile dostları Johann Bernoulli’den eğitim almıştır. Bir tek babasının ısrarı üzerine istemeyerek Basel Üniversitesi’nde Yunanca, İlahiyat ve İbranice eğitimi aldı. Bu eğitimlerin arkasından tam papaz olacakken aile dostları Bernoulli devreye girerek onu gene matematiğe yönlendirdi.
Matematiğin duayeni, 1726 senesinde Basel Üniversitesi’nden mezun oldu. Meşhur matematikçi eğitim süresince; Bernoulli, Descartes, Galileo, Wallis, Varignon, Newton, Taylor, Hermann vb. matematikçilerin çalışmalarını detaylı inceledi. Bu adların bazı çalışmalarının üstünde yeni emekler yapmış oldu.
1727 senesinde Paris Akademisi bir ödüllü problem yarışması düzenledi. Euler, bu yarışmayı kazanarak matematikte iddialı bulunduğunu net şekilde gösterdi. Yarışmada vapur üzerine en iyi şekilde direklerin iyi mi yerleştirileceğine dair bir sual soruldu. O dönemde soruya verilen cevap, 20 yaşındaki bir gencin popüler olmasını elde etmiş oldu.
Yarışma sonrasında St.Petersburg Akademisi’nde matematikle ilgili ders vermesine yönelik bir teklif yapılmış oldu. Teklifi kabul etti fakat 1 yıl kadar Rusya’ya gitmedi. Ondan sonrasında Basel Üniversitesi’ne müracaat yapmış oldu. Başvurusu kabul edilmeyince St.Petersburg’a yerleşme sonucu aldı. 1728 senesinde fizik profesörü oldu. 1733 senesinde aile dostları Bernoulli Basel’e döndü. Bernoulli Basel’e dönünce Leonhard Euler’i de matematik kürsüsünde kıdemli akademisyenliğe terfi ettirdi.
Leonhard Euler’in Ailesi
Leonhard Euler’in yaşamı ile ilgili detaylar içinde ailesi de öne çıkıyor. Matematiğin efsaneleşmiş adı, 7 Ocak 1734 senesinde Academy Gymnasium’un ressamlarından birinin kızı Katharina Gsell ile dünya evine girdi. Euler ve Gsell çiftinin on üç evladı oldu. Fakat on üç çocuktan sekiz tanesi küçük yaşta vefat etti. Matematiğin duayeni, ikinci evliliğini eski eşinin üvey kız kardeşiyle yapmış oldu.
Matematiğin duayeni, 1735 senesinde Humma isminde hastalığa yakalandı. 1740’ta sağ gözünün görme yetisi kaybolmaya başladı. Bunun üzerine meşhur matematikçiye cerrahi müdahalede bulunulmuş oldu.
Cerrahi müdahalenin arkasından göz iyileşti fakat birazcık süre geçtikten sonrasında aynı problem gene yaşanmaya başladı. 1771’de yeni cerrahi müdahale yapıldığında diğeri gözünü de yitirdi. Leonhard Euler, 18 Eylül 1783 senesinde yeni keşfedilen Uranüs yörüngesiyle ilgili çalışırken beyin kanaması geçirip vefat etti.
Leonhard Euler’in Emekleri
Leonhard Euler, kariyeri süresince birçok çalışmaya imza attı. Leonhard Euler neredeyse matematiğin her alanında emek harcama yapmış oldu. Geometri, sayı teorisi, trigonometri, cebir ve aritmetikle ilgili çalışmalara imza attı. Bununla birlikte ay teorisi, uzay-zaman süreklisi mekaniği şeklinde birçok alanda da önemli emek harcamaları bulunuyor.
Edebiyat ve zamanı oldukça seven Euler; botanik, tıp ve kimya alanında da emekler gerçekleştirmiş oldu. Dünyada “e sabiti” ile formülleri yazan ilk kişidir. Leonhard Euler buluşları içinde en popüler olanı “Euler Formülü” şeklinde isimlendirilen formülü tanımlamasıdır. Ek olarak ikinci dereceden evrikliği keşfetti.
Bununla bağlantılı olarak da Euler görkemli sayılar başta olmak suretiyle Euclid formuyla tasarlanması gerektirme ettiğini beyan etti. Yeni büyük asal sayıların buluşunu gerçekleştirmiş oldu. İlkel köklere dair araştırmalar yapmış oldu. En büyük buluş şeklinde anlatılan analitik sayı teorisini buldu. Harmonik serilerin ıraksamasını gözleyerek sonsuz tanede asal sayı olduğu gerçeğine ulaştı.
Karmaşık düzlem üstünde yer edinen tüm sayıların çarpanlarına ayrılmasına yönelikte emekler yapmış oldu. Euler, 3 çift dost sayıların üzerine 59 çift sayı daha ekledi. Aile dostları Bernoulli ile ışınlardaki gerilimi hesapladı. Bunun sonucunda kiriş denklemini geliştirdi.
Sizlere Leonard Euler’in yaşamı ve matematiğe katkıları hakkında bir rehber hazırladık. Isterseniz Sigmund Freud Kimdir? yazımızı da okuyabilirsiniz.
Arşimet Kimdir? Yaşamı ve Buluşları Nedir?
Yunan uyruklu Arşimet gökbilimci Phidas’ın adam evladıdır. Antik dünyanın en büyük bilim insanı olarak kabul edilen Arşimet, matematik, fizik, mühendislik, astronomi ve birçok buluşa imza atmıştır.