İngiltere, Şimal İrlanda ve Galler ile birlikte Birleşik Krallık’ı oluşturan dört ülkeden kabul edilen İskoçya; yeşil doğası, korunmuş zamanı dokusu ve geniş kırsal alanlarıyla rahat bir yaşam sunuyor. Birleşik Krallık’ın diğeri bölgelerine kıyasla temel harcama kalemlerinin daha düşük fiyatlı olması, çalışan ve öğrencilerin İskoçya’ya ilgisini artırıyor.

İngiltere’yle averaj 150 kilometre uzunluğunda bir kara sınırı paylaşan İskoçya’nın üç tarafı denizlerle çevrilidir. 5,5 milyon sözü geçen ülkenin başkenti Edinburgh’tur. Para birimi İngiliz sterlinidir.¹

Büyük Britanya Adası’nın kuzeyindeki İskoçya’da yaşamayı mı planlıyorsunuz? Bir ev kiralamak yerine satın alma seçeneklerini mi değerlendirmek istiyorsunuz? Bu yazıda İskoçya’daki emlak piyasasının durumu ve ev satın alma süreci hakkında data edinebilirsiniz.

İskoçya ev tutarları

Satılık ev fiyatlarını belirleyen başlıca etkenler içinde evin bulunmuş olduğu şehir, merkeze olan uzaklığı, metrekaresi ve niteliği (bağımsız, yarı bağımsız, sıra ev yada apartman dairesi olması) yer almıştır.

İskoçya’da son yıllarda emlak piyasasının hareketliliğinde İskoç ve İngiliz vatandaşlarının yanı sıra yabancıların da oranı artıyor. Rekabetçi fiyatlar sunan köklü İskoç üniversiteleri yabancı öğrenciler tarafınca daha oldukca tercih ediliyor. İskoçya’da yüksek eğitim gören yabancı öğrenci oranı %22 ve bu oran %19 olan Birleşik Krallık averajının üstünde seyrediyor.² Ek olarak, ülkede yabancı iş gücü de artıyor.

İskoçya’nın en yüksek sözü geçen beş şehri sırasıyla Glasgow, Edinburgh, Aberdeen, Dundee ve Paisley’dir.³

Ülkenin en büyük beş şehrinde averaj satılık konut tutarları:

Tablodaki bilgiler, 05.05.2023 tarihinde Numbeo’dan alınan averaj averaj değerlerdir.

İskoçya emlak piyasası, Birleşik Krallık emlak piyasasının bir parçasıdır. Bu yüzden, Birleşik Krallık genelinde hizmet veren emlak şirket ve sitelerinde İskoçya’dan da ev ilanları bulunur. Mart 2023 itibariyle Birleşik Krallık’ta yaygın olarak kullanılan beş emlak sitesi⁹:

• rightmove.co.uk
• zoopla.co.uk
• onthemarket.com
• primelocation.com
• openrent.co.uk.

Birleşik Krallık geneli haricinde, İskoçya emlak piyasasına hususi olarak hizmet veren emlak şirketleri de mevcuttur.

Bunlardan İskoçya genelinde etkinlik gösteren üç tanesi:

• s1homes.com
• sspc.co.uk
• espc.com

İskoçya emlak piyasasından 2022 senesinde ev tutarları bundan önceki yıla nazaran 23.000 GBP artarak averaj 242,213 GBP’ye yükselmiş, Kirkcaldy ( %29) ve Johnstone (%24) en yüksek artış gösteren yerleşim birimleri olmuştur.¹⁰

Konut türlerine nazaran İskoçya emlak piyasasındaki averaj fiyatlar¹¹:

Tablodaki bilgiler, 06.05.2023 tarihinde Zoopla’dan alınan son 12 aylık ortalamayı gösteren averaj değerlerdir.

GBP hesap bilgilerinizle:

• Birleşik Krallık’a yapacağınız sterlin transferleri parasızdır.
• Birleşik Krallık’taki bankalardan kesintisiz sterlin alabilirsiniz.
• Birleşik Krallık’ta geçerli bir ikamet adresiniz var ise Wise kart sahibi olabilirsiniz. Bu kart, Wise hesabınıza bağlıdır ve bakiyenizi günlük ihtiyaçlarınızda kullanmanıza olanak sağlar.

Parasız Kaydol! 💰

İskoçya satılık ev

Birleşik Krallık’ın genelinde olduğu benzer şekilde İskoçya’da da yabancılar ev satın alabilir. Ev satın alırken izlenen hukuki prosedürler Birleşik Krallık’ın geneliyle benzerlik göstermektedir. Bununla birlikte, vergi oranları ve süreçlerle ilgili İskoçya’ya özgü uygulamalar da bulunmaktadır.

İngiltere, Şimal İrlanda ve Galler’den değişik olarak İskoçya’da satın alma teklifi bağlayıcıdır ve teklif aşamasından itibaren yasal temsilci bulundurma zorunluluğu vardır.¹²

İskoçya’da ev satın alma işlemi şu adımları içerir¹³:

• Ev raporunun hazırlanması (satıcı)
• Teklifin sunulması (alıcı)
• Devir işlemi (satıcı/alıcı)
• Antak kalma (satıcı/alıcı)
• Tapu kaydı (alıcı)

Alıcı ve satıcı tarafların avukatları satış koşullarını içeren “missive” isminde olan mektupları gönderir; bu mektuplar kabul edilince sözleşme bağlayıcı hale gelir ve alıcının cayma durumunda tazminat ödeme yükümlülüğü olur.¹³ Bu yüzden İskoçya’da ev almak isteyenlere antak kalma koşullarını iyi incelemeleri ve ilave harcamaları dikkate almaları önerilmektedir.

İskoçya’da ev almak hem alıcı hem de satıcı bir yasal temsilciyle hareket etmeyi gerektirdiği için bütçelemeye temsil giderinin dahil edilmesi gerekir.

Alıcının üstlendiği çeşitli vergi ve harçlar mevcuttur. Alıcı tarafınca ödenecek ücretler¹⁴:

Hesaplayıcımızda işlem tutarıni, kullanılan kuru ve alıcıya ulaşacak meblağı açıkça görürsünüz.

Yabancılar İskoçya’da ev alırken, ülkedeki bankalardan konut kredisi (mortgage) alabilmektedir. İskoçya’da ev satın alırken bazı uygulamalar Birleşik Krallık genelinden farklılık göstermekle birlikte, konut kredisi süreçleri ülkenin geri kalanıyla benzerdir.

İskoçya’da konut kredisinden yararlanmak isteyen yabancıların Birleşik Krallık genelinde olduğu benzer şekilde ülkede minimum üç yıl yaşamış olmaları, ülkedeki bir bankada hesaplarının bulunması, iyi bir kredi skoruna haiz olmaları, uzun soluklu bir iş sözleşmesi yapmış olmaları ve bir depozito yatırmaları bir oldukca süre aranan koşullardır.¹⁵

İskoçya’da ev alarak oturum izni almak

Gayrimenkul edinmek bazı ülkelerde yabancı ülke vatandaşlarına oturma izni elde eden bir yöntem olarak kullanılabilmektedir. Bir oldukca süre belli bir meblağın üstünde konut ya da ticari emlak alımı şartıyla yabancı ülke vatandaşlarına oturum izni veren ülkeler bulunmaktadır.

İspanya, Portekiz ve Yunanistan benzer şekilde bazı Avrupa ülkeleri, altın vize (golden visa) olarak da malum yöntemle ev alımı karşılığında oturma izni verebilmektedir.

Birleşik Krallık’ın ve onun bir parçasını oluşturan İskoçya’da ise bu şekilde bir uygulama bulunmamaktadır. Bir yabancının İskoçya’da ev alması, ülkede ikamet hakkı doğuran bir işlem değildir.

Yazıda kullanılan kaynaklar:

1. Currency of Edinburgh– Introducing Edinburgh
2. International Students in Scotland – Scottish Government
3. The five largest cities in Scotland (and their investment strengths) – Investment Monitor
4. Cost of Living in Glasgow – Numbeo
5. Cost of Living in Edinburgh – Numbeo
6. Cost of Living in Aberdeen – Numbeo
7. Cost of Living in Dundee – Numbeo
8. Cost of Living in Paisley – Living Cost
9. Top Real Estate Websites in UK Ranking Analysis for March 2023 – similarweb
10. Average Scottish house prices rise by £23,000 – Insider
11. House prices in Scotland – Zoopla
12. Buying Property in the UK: A Guide for Foreigners – Get Golden Visa
13. Buying a house – mygov.scot
14. Purchase of a residential property– munronoble.com
15. Can Foreign Nationals Get a Mortgage in Scotland Post Brexit? – GPD Mortgage Solutions

Kaynaklar, 27.6.2023 tarihinde denetim edilmiştir.