2024 yılı Ramazan ayı başladı. Uzakları yakınlaştıran, gönülleri iyileştiren ve yüzleri güldüren Ramazan ayı hakkında tüm merak edilenleri bir araya getirdik. Gelin “Ramazan ayının anlamı nedir?”, “Ramazan ayı ne süre adım atar?” şeklinde sorularınızın cevaplarına birlikte bakalım ve onbir ayın sultanı Ramazan’a özel birbirinden özel Ramazan gelenekleri ile dünden bugüne bir gezi yapalım.
Ramazan nedir? Ramazan ayı ne süre adım atar?
Hicri takvimin dokuzuncu ayı olan Ramazan, Recep ve Şaban ayları ile beraber İslam dininde mukaddes kabul edilen üç aylardan sonuncusu. Müslümanlara oruç ibadetinin farz olduğu Ramazan ayı, insanların bir araya gelmesini elde eden pek oldukca etkinlikle dolu bir ay.
Ramazan Bayramı ne süre 2024?
2024 RAMAZAN AYI NE ZAMAN BAŞLIYOR?
Diyanet İşleri Başkanlığı tarafınca piyasaya sürülen 2024 dini takvimiyle birlikte Ramazan ayının başlangıç zamanı belli oldu.
Buna nazaran; 2024 Ramazan ayının birinci günü Mart ayına denk geliyor. Ramazan ayı gelecek yıl 11 Mart günü başlamış olacak.
2024 RAMAZAN BAYRAMI NE ZAMAN?
Gelecek yıl doğrusu 2024’de Ramazan Bayramı 10 Nisan tarihinde idrak edilemeye başlanacak.
Ramazan’ın anlamı nedir? Ramazan gelenekleri ile ilişkisi nedir?
Ramazan sabır, yakarma ve bolluk ayı olarak kabul edilir. Aileler Ramazan şeklinde özel zamanlarda daha oldukca bir araya gelir. Yardımlaşmalar artar, insanların birbirini dinlediği, sevip saydığı söyleşi meclisleri çoğalır. Ramazan geleneklerimiz içinde ise “armağan”nin önemli bir yeri vardır. Zira Ramazan en oldukca paylaşmaktır!
Ramazan birlik ve beraberlik anlamına gelir. Bayrama kadar geçen bu sürede insanoğlu birbirleriyle kucaklaşır, aynı sofrada oruç açar ve bir arada olmanın, yardımlaşmanın tatminini yaşar. Ailesiyle bir arada olamayan, dünyanın diğeri ucunda yaşayan çoğumuz de gönül birlikteliğinin ifadesi olarak yardımlaşmaya katkıda bulunmak ister.
Oruç nedir? Oruç iyi mi tutulur?
Ramazan ayında oruç tutmak, İslam dininin beş şartından biri olarak Müslümanlar için farz ibadetlerdendir. Oruç, dinen yükümlü olan kişinin tan yerinin ağarması anından güneşin batışına kadar geçen sürede yakarma amacıyla yeme içme ve cinsel ilişkiden sakınması anlamına gelir.
Oruç tutması gereksinim duyulan günlerde hasta yada yolcu olanlar, başka günlerde kaçırdıkları gün kadar süreyle oruç tutarlar. Esenlik sebepleriyle oruç tutmakta zorlananlar ise yoksul bir kişinin günlük yiyeceği kadar fidye verir.
Oruç ne süre adım atar, ne süre biter?
Orucun başladığı süre, imsak vakti; bitişi ise iftar vakti olarak isimlendirilir. Oruç tutulan süre, mevsimden mevsime ve ülkeden ülkeye değişmiş olur. Yazları daha uzun süre oruç tutulurken, günlerin daha kısa olduğu kış aylarında ise oruçlu geçirilen süre de azalır. Oruç süresi, bulunduğunuz ülkenin enlem ve boylamlarına gore değişim gösterir. Ekvatordan kutuplara gidildikçe oruçlu geçirilen süre uzar. Doğu’da yer edinen ülkelerdeki Müslümanlar oruç tutmaya daha erken adım atar ve iftarı gene ilk onlar yaparlar. 2024 senesinde Türkiye’de oruçlu geçirilen süre averaj 14 saat iken, Almanya’da averaj otuz dakika fazla süreyle oruç tutulacak.
Ramazan ibadetleri nedir? Ramazan gelenekleri ile ilişkisi
Ramazan ayı, Kur’an’ı Kerim’in inmiş olduğu ay olduğundan Müslümanlar ibadetle geçirdikleri Ramazan ayında Kur’an okumaya daha oldukca önem verirler. Senenin bu döneminde camilerde mukabele okunması, evlerde hatim indirilmesi bir töre haline gelmiştir.
Bin aydan daha hayırlı kabul edilen Kadir Gecesi de gene Ramazan ayı içinde yer alır. Ramazan ayının 27. gecesi Kadir Gecesi olarak kabul edilir ve bu mukaddes günde edilen duaların kabul edileceğine, geçmişteki günahların affedileceğine inanılır.
Ramazan ayına özel olan bir yakarma de teravih namazıdır. Yatsı namazından sonrasında camide cemaatle birlikte kılınan teravih namazı, Müslümanlar için sünnettir.
Ramazan gelenekleri içinde birinci: Paylaşmak!
Ramazan ayında paylaşmak için neler yapılır?
Ramazan ayı paylaşmanın ayıdır desek yanılmış olmayız. Yalnız farz ibadetler değil, yüz seneler içinde toplumların geliştirdiği kültür, Ramazan gelenekleri de daha oldukca paylaşmaya yönelik.
Fitre ve Zekat
Temel ihtiyaçlarının haricinde yeterince mala haiz olan Müslümanlar, Ramazan ayında Türkçede fitre denilen, fıtır sadakası vermelidirler. Kişi başına verilen fitre, bir oldukca süre aile büyüğü tarafınca ailedeki çoğumuz adına verilir. Fitre miktarı Diyanet İşleri Başkanlığı tarafınca belirlenir. 2024 yılı için ise fitre miktarı günlük 70 TL olarak belirlendi. Fitre, Ramazan ayının sonunda, bayram öncesinde ödenir.
İslam’ın beş şartından önde gelen zekat ise, dinen zengin sayılan Müslümanların malından alınan oranı anlatır. Asli gereksinimleri haricinde mala haiz olan Müslümanlar, bu varlıklarının üstünden bir yıl geçtikten sonrasında zekat vermekle yükümlüdürler. Zekat için senenin belli bir periyodu sözkonusu olmamasına rağmen Müslümanlar bir oldukca süre Ramazan ayı içinde zekat vermeyi tercih ederler.
Büyüklerin favorisi Ramazan gelenekleri: İftar Davetleri
İftar davetleri Ramazan geleneklerinin kim bilir en mühimleri içinde yer alır. Davetler aileyi bir araya toplayan önemli zamanlardır. Hele ki bu davet iftar sofrasında bir araya gelmek için yapılıyorsa oldukca daha anlamlıdır. Eski iftar davetleri ailenin birlikte olmasının yanı sıra mevzu komşuyla süre geçirmek için de organize edilirmiş. Bilhassa aynı sokakta oturan varlıklı aileler diğeri komşularını kendi zengin iftar sofrasına davet ederlermiş. Böylelikle birlikte oruç açarlar, yiyecekleri paylaşmanın manevî tatminini de yaşarlarmış. Günümüzde kalabalık şehirlerde yaşayan ve aile büyükleriyle bir araya gelmeye fırsat bulamayan insanoğlu için iftar sofrası oldukca daha derin anlamlar taşır.
Evlatların favorisi Ramazan gelenekleri: Bayram Harçlıkları
En köklü Ramazan gelenekleri içinde aile büyüklerinin küçüklere bayram harçlığı vermesi de var. Küçükler verilen bayram harçlıkları ile kendilerini mutlu edecek armağanları seçerken, aile içinde gerçekleşen bu para transferi yardımıyla kendi paralarını ilk kez kullanarak para terimi ile tanışır ve onu kullanmayı öğrenirler.
Ramazan Gelenekleri Ortak Ileti: Yardımlaşma
Ramazan ayında paylaşmak için mesafeler engel değil. “Ramazan Bayramında para transferi iyi mi yapılır?”
Ramazan gelenekleri nedir?
Bir yerden satın alınıp paketlenen ürünlerden ziyade el emeği, göz nuru hediyeler oldukca daha makbule geçer. Hediyenin binbir türlüsü vardır. Kim bilir en güzeli açları doyurmak, evde pişen yemekten komşuya da götürmek, var olanı sevdiklerinizle paylaşmak şeklinde gönülden olanlardır. Peki, geçmişten günümüze değin gelen oldukca özel Ramazan gelenekleri nedir?
Ramazan Davulcusu
Büyük şehirlerde sesi zor duyulur olsa da küçük yerlerde Ramazan davulcusu geleneği hâlâ devam etmektedir. Mahalleliyi uyandırmak için sokağa giren davulcunun okumuş olduğu mâni ve türküler sahura kalkanları ek olarak mutlu eder. Bazıları davulu çalarken bile bir ritim tuttururlar. Bu ritimleri başka mahalleden gelen başka bir davul sesi takip eder. Sahur vakti, davulcuların neşeli atışmaları ile oldukca daha keyifli ve nostaljik bir hâle bürünür.
Gölge Oyunları
Eskiden, Ramazandan sonrasında teravih namazına kadar olan zamanda bilhassa evlatları eğlendirmek için mahalle meydanlarında orta oyunu ve gölge oyunları sergilenirmiş. Şimdi bazı belediyeler bu geleneği devam ettirmeye iş koşturmacasındadır. Toplu hâlde verilen iftarların derhal peşinden düzenlenen sahne oyunları ile hem büyükler hem çocuklar oldukca eğlenir, keyifli süre geçirir. Bilhassa Karagöz ve Hacivat’ın atışmalarının tadı her yaştan insan için başkadır.
Mahya
Ramazan süresince cami minarelerinin içinde güzel mesajlar okumak mümkün olur. Ülkeyi bir araya getiren, her insanoğlunun manevî duygularını su yüzüne çıkartan mahyalardaki mesajlar daima en özel ramazan dileklerini barındırır. Eski zamanlarda mahya hazırlıkları ramazandan oldukca evvelinde itibaren başlarmış. Ramazanı temsil eden bu önemli töre de birçok şehirde yer edinen camilerde devam etmektedir.
Zimem Defteri
Yardımlaşmanın en güzel çeşitlerinden önde gelen zimem defteri, günümüzde de birçok kişi tarafınca uygulanan bir gelenektir. Türk töre ve göreneklerinde yardımlaşmanın yeri büyüktür. Yalnız bu yardımlaşma için büyükler “Sağ elin verdiğini sol el görmeyecek” derler. Zimem defterinin yeri bunun için ayrıdır. Eski dönemlerde de şimdiki şeklinde bakkallarda veresiye defterleri olurmuş. Ramazan süresince varlıklı insanoğlu bakkallara girerek bu defterleri ister ve ederi ne kadarsa ödeyip kapatırlarmış. Günümüzde birçok yerde bu yardımlaşma ruhu devam eder. Askıda ekmek ve satmaca uygulamaları şeklinde veresiye defterinin kapatılması da isimsiz kahramanların hâlâ var olduğuna dair güzel bir işarettir.
Ramazan lezzetleri nedir?
Ramazan sofralarını unutulmaz kılan, organik ki Ramazan lezzetleri. Bazıları yalnızca Ramazan ayında sofralara giren tatlara gelin birlikte bakalım.
Ramazan Pidesi
Tariflerine ulaşıp senenin her günü rahatça yapılabilecekken 11 ay beklenen Ramazan pidelerinin tadı ramazanda bambaşkadır. Zira Ramazanı yaşayan çoğumuz bilir, o pide için sıraya girilir. Fırının önünde sıcacık pidelerin çıkması beklenir. Ek olarak ileri yaşlarındaki büyüklere öncelik verilir. Küçükler bir taraftan sıralarını kaybetmemenin bir taraftan da oyun oynamanın heyecanıyla kıpır kıpırdırlar. Ramazan pidesinin kokusu, görüntüsü bile insanı mutlu etmeye, evinde hissettirmeye yeter.
Güllaç Tatlısı
Osmanlı mutfağından günümüze gelmiş bir Ramazan lezzeti daha. Güllaç, bilhassa Ramazanın son günlerinde neredeyse her evde yapılır. Hazmı kolay ve ağırlık yapmayan bir tatlı olduğundan iftardan sonrasında ve sahurda sevmiş olarak tüketilir. Güllaç tatlısının en önemli özelliği, içine katılan gül suyudur. Gül suyu tatlının kokusunu ve aromasını verir. Ceviz ile hazırlanan iç ve üzerine eklenen fıstık şeklinde süslemelerle güllaç tadı 11 ay süresince beklemeye kıymet güzelliktedir.
Ramazan Şerbeti
Eski zamanlarda iftardan sahura kadar geçen sürede çeşitli eğlenceler düzenlenirmiş. Bu eğlencelerin en önemli eşlikçilerinden biri de şerbetlermiş. Günümüzde de bu şerbetler, birçok çeşidiyle Ramazan akşamlarının en tatlı içecekleri içinde yer alır. İftardan derhal sonrasında içilen Türk kahveleri, ilerleyen saatlerde rehaveti atmak ve güzel sohbete devam etmek için yerini şerbetin şekerli ve rayihalı aromasına bırakır.
Eğer bu Ramazan yeni bir tarif edinim etmek istiyor ve iftar daveti için misafirlerinizi yaratıcı bir iftar menüsü sunmayı düşünüyorsanız Kevser Hanım’ın mutfağından Minestra maritata deneyebilirsiniz. İtalyan düğün çorbasını Türk damak tadına uygun bir tarifle keşfedin.