St. Martin doğrusu başka bir ifadeyle Martinstag fener alayı buraların oldukca tatlı adetlerindendir. Bir iki küçük başlık altında özetlemek gerekirse özetlemeye çalıştım:
Her ne kadar toplumun büyük kesiminde kabul görmüş ve sahiplenilmiş bir töre halini almışsa da, St. Martin, Aziz Martin’e ithaf edilmiş bir Katolik Yortusu. 11 Kasım, Bavyera kökenli St. Martin’in Ölüm Günü.
St. Martin’in hikayesi
Karda kışta savaştan bitkin argın dönen şövalye Martin, yolda bir dilenciyle karşılaşıyor. Zavallı adam titremekte. Martin zor yol ve hava koşullarına rağmen tereddütsüz kırmızı pelerinini, kılıcıyla ortadan ikiye ayırarak bu fakirle paylaşıyor ve dilenciyi donmaktan kurtarıyor. Sonradan bu üstün meziyetli davranışı için aziz rütbesi alıyor. Bu günün öğretisi: Paylaşmak.
Kilisedeki St. Martin ayinleri de, fener alayları benzer şekilde 6-11 Kasım arası değişik günlerde yapılıyor. Sebebi bir tek organizasyonu optime edebilmek. Her şehrin ve semtin kendi takvimi var.
Yuvalarda ve okullarda çocuklar haftalar öncesinden başlıyor hazırlıklara. Fenerler yapılıyor, şarkılar ve skeçler çalışılıyor. Bazıları Weckmann çörekleri pişirmeye merak sarıyor. Hikayeleri özetleyen çeşitli resimli kitaplar da var.
En önemli unsur düzgüsel olarak Fener. Hazır satılanlar, ailelerin ufaklıklara sürpriz kendi elleriyle yaptıkları, çocuklarla yapılanlar, evlatların yaptıkları, tamamımız kendine gore çeşit çeşit… Oldukca iddialı olup yarışmalar düzenleyenler bile var.
Sankt Martin ve sevilen şarkısı
Hava karardıktan sonrasında şarkılarla fener alayı başlıyor. Kulaklara yerleşen melodisiyle…
St. Maartin St Maartin ritt durch Schnee und Wind,
Sein Roß das trug ihn fort geschwind
Sankt Martin ritt mit leichtem Mut:
Sein Mantel deckt’ ihn warm und gut…
Buyrun birlikte dinleyelim
[wpcc-iframe width=”100%” height=”166″ scrolling=”no” frameborder=”no” allow=”autoplay” src=”https://w.soundcloud.com/player/?url=https%3A//api.soundcloud.com/tracks/898708861&color=%23ff5500&auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false&show_teaser=true”]
… ve St. Martin’in meydana atıyla girip, pelerinini paylaşmasını canlandıran bir temsil ile şenlik son buluyor. Bu meydan genel olarak bir kilise yada okul önüdür, ahali toplanır ve simgesel olarak bir büyük ekmek paylaşılarak yenir.
Weckmann, mayalı hamurdan meydana getirilen pipolu adam şeklinde bir çörek. Şimal Ren-Vestfalya eyaletine özgü bir töre. Tam usulüyle yeri Sankt Martin Günü’nün kahvaltısıdır. Weckmann NRW’de ve diğeri bölgelerde Advent (Noel arifesi) zamanında da, bilhassa 6 Aralık, St Nikolaus gününde de sevilerek meydana getirilen bir hamur harcı harcı harcı harcı harcı harcı işidir.
Mayalı hamurdan meydana getirilen pipolu adam şeklinde çörek olan Weckmann Martinstag süresince, Şimal Ren-Vestfalya eyaletine özgü bir töre.
Yeri gelmişken “Gans essen” adetinin de adını geçirelim. Şimdilerde restaurant menülerinde şenlikli yerini alan “Kaz ziyafeti”, St. Martin ile 11.11.’de başlıyor. Saltanatı birazcık da ticari düşüncelerle Advent’e zamanına kadar sarkıyor…
Ez cümle: Dini kökenli adetler, kutlama formları bölgesel değişiklik gösterse de toplumun her kesimine mal olmuş. Tüketim toplumu da güzel kabul etmiş, hakkını vermiş doğrusu. Ortaya karışık, buyrun burdan da alın, hepsi oldukca renkli ve sempatik..
Geçen yıl Corona dolayısıyla Martinstag alayı iptal edilince, okullar evlatların yapmış olduğu fenerleri Fortuna Düsseldorf’un stadyumuna gönderdiler ve arenayı ışıl ışıl yaptılar. Derhal sonrasında bu fenerlerin bazıları çeşitli dükkanlarda sergilendi. Son olarak 11.11. doğrusu 11 Kasım’da Saat 11:11 Karnaval’ın resmi başlangıcı. O mevzuya da ek olarak gireriz.
Düsseldorfer Helau! Kölle Alaf!