Almanya’nın Türkiye ile arasındaki çifte vergilendirmeyi önlemek amacıyla imzalanan anlaşmanın temeli 16 Nisan 1985 yılına dayanıyor. Yalnız imzalanan antak kalma 21 Temmuz 2009 tarihinde, güncelliğini yitirdiği ve çıkar dengesini sağlamaktan uzaklaştığı sebebi öne sürülerek Almanya tarafınca tek taraflı olarak feshedildi. İki ülke içinde meydana getirilen müzakereler sonucunda yeni çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması ise 19 Eylül 2011 tarihinde Berlin’de imzalandı. Bu antak kalma ile Almanya’daki Türk kökenli vatandaşlar için Almanya’da çifte vergilendirme önleme amaçlanıyor. Gelir İade Başkanlığı tarafınca gösterilen bildiride, anlaşmanın uygulanacağı vergilerin Türkiye’de bilhassa gelir ve kurumlar vergisi, Almanya’da ise aşağıda bulunan vergi türleri şeklinde olacağı belirtiliyor:
- Tecim vergisi (Gewerbesteur)
- Gelir vergisi (Einkommensteur)
- Servet vergisi (Vermögiensteur)
- Kurumlar vergisi (Körperschaftsteur)
Almanya – Türkiye çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının tarihçesi
- 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren geçerli olmak suretiyle 16 Nisan 1985 tarihindeki eski antak kalma, Almanya tarafınca tek taraflı olarak feshedildi. Yeni antak kalma 19 Eylül 2011 günü Berlin’de imzalandı.
- 27 Aralık 2011’de gösterilen kanunla bakanlar kuruluna anlaşmanın onayı için yetki verildi.
- 16 Ocak 2012 tarihinde verilen bakanlar kurulu sonucu ile antak kalma onaylandı. Yalnız, Almanya tarafındaki hukuksal süreç oldukça uzun sürdü ve süre. 1 Ağustos 2012 günü tamamlanabildi.
- Antak kalma, 01 Ocak 2011 tarihinden itibaren geçerli olmak suretiyle 1 Ağustos 2012 itibariyle yürürlüğe girdi.
Almanya ve Türkiye içinde imzalanan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması aşağıdakİ mevzulara dayanır:
Gayrimenkul varlıklardan elde edilmiş gelirler için Almanya’da çifte vergilendirmeyi önleme
Almanya ve Türkiye içinde imzalanan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması gereğince; varlıklardan elde edilmiş gelirler, gayrimenkulün bulunmuş olduğu devlette vergilendiriliyor. Buna gore, Almanya’da yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’de haiz oldukları taşınmaz mallarını kiraya vermeleri karşılığında elde edecekleri gelirler, Türkiye’deki yönetmelik çerçevesinde vergiye organik olarak tutuluyor. Örnek vermek gerekirse Türk vatandaşıysanız ve Almanya’da çalışıyorsanız, ana vatanınızda bulunan ev, iş yeri şeklinde taşınmazlardan kazandığınız kira geliri, kendi ülkenizin vergi sistemi içinde değerlendirilmek zorunda. Mevzuyla ilgili yaşadığınız ülkeye herhangi bir bildiri vermeniz şartı bulunmuyor.
Ticari kazançlar için
Almanya’da yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de ticari bir faaliyette bulunuyorlarsa ve herhangi bir iş bölgeleri yoksa, elde ettikleri kazançlar Almanya’da vergilendiriliyor. Türkiye’de bir iş yerlerinin olması halinde ise vergileme, bu iş yerinden elde edilecek kazançla sınırı olan olmak suretiyle Türkiye’de yapılıyor. Gene örnek vermek gerekirse diyelim ki seneler ilkin çalışmak amacıyla Almanya’ya göçen bir Türk vatandaşısınız. İşlerinizi büyütüp Türkiye’de bağlantılı olduğunuz bazı kurumlarla ürettiğiniz ürünlerin satışını yapmak için anlaşmalar yapıyorsunuz. Bu durumda, yaptığınız iş birliği Türkiye içinde bir etkinlik alanı oluşturacağı için Almanya’da çifte vergilendirme ile ilgili olarak Alman vergi sistemine karşı herhangi bir sorumluluğunuz kalmıyor.
Ana para kıymet artış kazançları için
Almanya’da yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’de bulunan gayrimenkul ve bir yıldan daha kısa süre elde tuttukları hisse senedi şeklinde varlıkların satışından sağladıkları kazançlar Türkiye’de vergilendiriliyor. Yalnız bir yıldan fazla bir süre ellerinde olan hisse senetlerinin satışından elde edilmiş kazançlar, Alman vergi sistemi tarafınca değerlendiriliyor. Örnek olarak, Almanya’da yaşayan bir Türk vatandaşı, memleketinde bulunan evini satılığa çıkardığı taktirde, elde edilmiş gelirin vergileme hakkı, gayrimenkul Türkiye sınırları içinde bulunduğundan Türkiye’ye ilişkin oluyor. Netice olarak Almanya’da çifte vergilendirme engellenmiş oluyor.
Özgür meslek kazançları
Almanya’da ikamet eden ve herhangi bir işverenden bağımsız çalışan kişilerin, Türkiye’de bir yıl içinde 183 günden fazla emek harcamaları ya da durağan(durgun) bir iş yeri bulundurmaları halinde, kazancın vergilendirmesi Türkiye tarafınca yapılıyor. Yalnız sözü edilen faaliyetlerin Türkiye’de bulunmadan, yalnız Almanya’da gerçekleşmesi halinde vergilendirme hakkı karşı tarafa geçiyor. Örnek olarak; Almanya’da yaşayan ve Türkiye’ye freelance iş gerçekleştiren bir Türk vatandaşının, verdiği hizmet karşılığında almış olduğu ücretin vergilendirmesi Almanya hükümetinin sorumluluğunda. Yalnız bu kişi, işleri dolayısıyla Türkiye’de 183 günden fazla bulunmuş olduğu ya da ofis açmış olduğu taktirde vergilendirmenin yükümlülüğü Türkiye’ye geçiyor. Bu durumda da Almanya’da çifte vergilendirme engellenmiş oluyor.
Emekli maaşları için Almanya’da çifte vergilendirmeyi önleme
Anlaşmaya gore, emekli maaşları hangi devlet tarafınca ödenirse ödensin, emekli maaşını elde eden kişinin ikamet etmiş olduğu ülkede vergilendiriliyor. Yalnız, emekli maaşının senelik €10.000’i aşması halinde ödemeyi gerçekleştiren devletin de emekli maaşının gayrisafi tutarının %10’unu aşmayan seviyede vergileme hakkı bulunuyor. Örnek olarak, Almanya’da çalmış olduğu firmadan emekli olarak ülkesine dönen bir Türk vatandaşı, yılda €10.000’in altında maaş alıyorsa, eline geçen paranın vergilendirme hakkı Türkiye’de bulunuyor.
Anlaşmanın doğru işlemesi için neler yapılıyor?
Almanya ve Türkiye içinde çifte vergilendirmenin önüne geçmek için imzalanan anlaşmanın doğru bir halde işlemesi için devletlerin uyguladıkları bazı maddeler bulunuyor.
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması süresince fark yapılmaması
Anlaşmada yer edinen düzenleme ile Almanya’da yaşayan ve hukuki olarak Alman vatandaşlarıyla aynı koşullara haiz olan Türk vatandaşlarının uyruklukları sebebiyle ülkede değişik vergi uygulamalarına organik olarak tutulması söz mevzusu değil.
Karşılıklı antak kalma usulü
Almanya’da yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri gelirler sebebiyle ve gene Türkiye’de anlaşmaya aykırı olarak vergilendirilmeleri halinde, vakası dava mevzusu yaparak durumun düzeltilmesi için Alman makamlarına başvurabilir. Bunun yanında uyrukluk sebebiyle ayrımcı muameleye maruz kalan ve çifte standart meydana getirilen Türk vatandaşları, bu durumu Türkiye’deki yetkili makama iletebilir.
Informasyon değişimi
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması kapsamında vergilerle ilgili hükümlerin uygulanması için Almanya ve Türkiye içinde data alışverişinin yapılması mümkün. Bu yüzden, Almanya’da yaşayan bir tek Türkiye’den gelir elde eden Türk vatandaşlarının, Almanya’da ek vergi ve ceza ödememeleri için elde ettikleri gelirleri ile ilgili Almanya’daki görevlerini yerine getirmesi lüzumlu.
Vergilerin tahsilatında yardımlaşma
Türkiye ile Almanya birbirlerine vergilerin tahsilatı mevzusunda yönetimsel yardım sağlamakla yükümlü. Söz mevzusu madde kapsamında Türkiye, Almanya’da bulunan kişi yada kurumlardan yapacağı vergi tahsili için Almanya’dan yardım isteyebilir. Almanya tarafınca bir vergi alacağının tahsilatı söz mevzusu ise vergi direkt ödeme emri ile Türkiye’deki yönetmelik doğrultusunda borçludan eğitim edilir.
Almanya’da çifte vergilendirme önleme anlaşması için mukimlik belgesi
Almanya’da yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’den elde ettikleri gelirlerin antak kalma kapsamında vergilendirilebilmesi için Almanya Maliye Bakanlığı’ndan mukimlik belgesi almaları ve bu belgenin aslı ile birlikte noter tarafınca onay edilerek ilgili vergi dairesine ulaştırılması gerekir.
Türkiye Gelir İadesi Başkanlığı Almanya’da yaşayan vatandaşlar için Türkiye ve Almanya çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının uygulanmasına ilişkin detaylı bir rehber yayınladı. Bu rehberi bu linkten ulaşabilirsiniz.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları yalnız Almanya ve Türkiye içinde yapılmıyor. Ülkeler kendi aralarında bu anlaşmayı imzalıyorlar. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması ile ilgili genel bilgiler için lütfen bu yazımıza da göz atın.