Türkiye ve yurt haricinde tarih eğitimi alarak bu alanda yüksek informasyon birikimine haiz olan İlber Ortaylı, “yaşayan kütüphane” şeklinde anılıyor. Meşhur bilim insanı, Cumhuriyet tarihinde öne çıkan tarihçilerden Halil İnalcık’ın öğrencisidir.
Aslen Kırım Tatarı olan İlber Ortaylı; tarih profesörü, yazar, araştırmacı ve akademisyendir. Eşi olmayan tarih bilgisiyle tamamımız tarafınca takdir toplayan bilim insanının eserlerinin birçoğu 6 dile çevrilmiştir.
İlber Ortaylı’nın Yaşamı
İlber Ortaylı, Avusturya’nın Bregenz kentinde 21 Mayıs 1947 senesinde hayata merhaba dedi. Meşhur profesör 2 yaşlarındayken ailesi Türkiye’ye göç etti. Yaşayan kütüphane, ilk ve orta öğrenimini İstanbul Avusturya Lisesi’nde tamamlayıp derhal sonrasında Ankara Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk Lisesi’ne gitti.
Ankara Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk Lisesi’nden mezun olduktan sonrasında da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Tarih bölümünden eğitim hayatına devam etti. Bu bölümden 1970 senesinde mezun oldu.
Yaşayan kütüphane, 1981’de Mersin senatörü olan Dr. Talip Özdolay’ın kızı Ayşe Özdolay ile dünya evine girdi. Çiftin Tuna isminde bir kızı oldu. İlber Ortaylı ve Ayşe Özdolay 1999 senesinde ayrıldı. Bilim insanı, çocukluğundan itibaren minyatür otomobilleri biriktirerek büyük bir koleksiyon oluşturmuştur.
İlber Ortaylı’nın Kariyeri
İlber Ortaylı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde; Mübeccel Kıray, Şerif Mardin, Mümtaz Soysal, İlhan Tekeli, Halil İnalcık, Seha Meray’ın talebesi oldu. Sınıf arkadaşları içinde Ümit Arslan, Zafer Toprak, Mehmet Ali Kılıçbay benzer şekilde isimlerde içeriyor.
Yaşayan kütüphanemiz, Viyana Üniversitesi’ne giderek hem Doğu Avrupa hem de Slav dilleri hakkında eğitim aldı. Chicago Üniversitesi’nde Halil İnalcık’la yüksek lisan çalışmasını tamamladı.
1974 senesinde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde “Tanzimat Sonrası Bölgesel İdareler” teziyle hekim unvanına haiz oldu. Aynı üniversitede 1979 senesinde “Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu” isminde çalışmayla doçent oldu.
Üniversitelerin maruz kalmış olduğu siyasal yaptırımlardan dolayı 1982 senesinde Ankara Üniversitesi’ndeki görevinden çekilme etti. Ondan sonrasında Roma, Oxford, Viyana, Yanya, Tunus, Cambridge, Moskova, Berlin, Münih, Princeton, Kiel, Strasbourg ve Paris’te dersler verdi. Hem de buralarda birçok konuşma ve seminere de katıldı.
Türkiye’ye 1989 senesinde döndü. Türkiye’ye döndükten sonrasında profesör oldu. 1989-2002 yılları içinde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İdare Zamanı Anabilim Dalı başkanlığını yapmış oldu. Konuk öğretim üyesi olarak 2002 senesinde Galatasaray Üniversitesi’ne geçti. 2 yıl sonrasında da Bilkent Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak çalıştı.
MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Türk Hukuk Zamanı derslerine girdi. Galatasaray Üniversitesi’nde senato üyeliği de yapmış oldu. 2005’te Topkapı Sarayı Müzesi’nde müdür oldu. Müzede yedi yıl müdürlük yapmış olup 2012 senesinde yaş haddi sebebiyle emekli oldu.
Avusturya-Türk Bilimler Forumu, Internasyonal Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu ve Avrupa İranoloji Cemiyeti’ne üye oldu. Kültür ve Gezim Bakanlığı’nda 2008 senesinde danışmanlık yapmış oldu.
Ulusal Saraylar Daire Başkanlığı tarafınca Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen “Vefatının 150.Senesinde I.Abdülmecit ve Süreci” başlıklı internasyonal sempozyuma katıldı. Bu sempozyumun hem açılış hem de kapanış oturumlarında yer aldı.
İlber Ortaylı, Afet İnan ailesinin ve Tarih Vakfı’nın iş birliğiyle iki senede bir verilen “Afet İnan Tarih Araştırmaları Ödülü’nün” 2004 yılı sahiplerini belirleyen jüri içinde yer aldı. Meşhur profesör, ileri düzeyde; Farsça, Almanca, İngilizce, İtalyanca, Rusça, Fransızca ve İtalyanca biliyor. Hem de iyi seviyede de Latince bilmektedir.
İlber Ortaylı’nın Yazıları ve Tv Programları
2004’te TRT 2’de başlayıp derhal sonrasında TRT Türk’e geçen “İlber Ortaylı ile” isminde belgeseli sundu. Ondan sonrasında NTV’de İlber Ortaylı ile Tarih Dersleri” ve Bloomberg HT kanalında da “İlber Ortaylı ile Zaman Kaybolmaz” isminde programı sundu. 2012-2013 yılları aralığında Mehmet Barlas’la beraber “Her Zaman” isminde tarih programını yapmış oldu.
Milliyet ve Habertürk gazetelerinde yazıları yayımlandı. Atlas Tarih, Doğu Batı, Popüler Tarih, Tarih ve Cemaat dergilerinde de birçok yazısı yayımlanmıştır. Bir röportajında 30.000 bine yakın kitabının bulunduğunu bunların 5.000’ini Galatasaray Üniversitesi’ne bağışladığını belirtti.
İlber Ortaylı’nın Almış olduğu Ödüller
İlber Ortaylı’nın almış olduğu ödülleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Aydın Doğan Ödülü
- Avrupa ile Akdeniz Içinde Lazio – İtalya Lazio bölge yönetimi
- Puşkin Madalyası – Rusya
- Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
- Fahri Profesör – Kazakistan
Nobel Kimya Ödüllü Aziz Sancar Kimdir?
2015 senesinde Nobel Kimya Ödülü’nü alarak Türkiye’nin gündemine oturan Aziz Sancar’ın yaşamı pek oldukça kişi tarafınca merak ediliyor.
İlber Ortaylı’nın Eserleri
İlber Ortaylı birçok esere imza attı. Bu eserleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- İstanbul’dan Sayfalar
- Eski Dünya Seyahatnamesi
- Defterimden Portreler
- İmparatorluğun Son Nefesi
- Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu
- Türkiye İdare Zamanı
- Osmanlı Mirası
- Osmanlı Toplumunda Aile
- Gelenekten Geleceğe
- Tanzimattan Sonrasında Bölgesel İdareler
- Türkiye’nin Yakın Zamanı
- Üç Kıtada Osmanlılar
- Osmanlı’yı Tekrardan Keşfetmek
- İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı
- Son İmparatorluk Osmanlı
- Tarihimiz ve Biz
- Tarihin Sınırlarına Gezi
- Osmanlı Barışı
- Tarihin Gölgesinde
- İlber Ortaylı Seyahatnamesi
- İttihat ve Terakki
- Yakın Tarihin Gerçekleri
- Osmanlı’ya Bakmak Osmanlı Çağdaşlaşması
- Cumhuriyetin İlk Yüzyılı
- Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı
- Türklerin Zamanı, Anadolu’nun Bozkırlarından Avrupa’nın İçlerine
- Türklerin Zamanı, Orta Asya’nın Bozkırlarından Avrupa’nın Kapılarına