Bambaşka bir ülkede sıfırdan yeni bir hayata adım atmak, yepyeni ufuklara yelken açmak. Aslına bakarsak insanlık zamanı kadar eski bir kavram: Göç etmek. Bir tek gönüllü göç başka, göç etmek zorunda sezmek bambaşka şeyler elbet. Kişi bunu kendi iradesi dışındaki etkenlerden dolayı yapıyor ve kendini göç etmeye mecburi bırakılmış hissediyorsa bunun bambaşka bir adı var: İltica! Almanya’ya iltica etmek de Türkiye kökenli kişilerin tercih etmiş olduğu yollardan olabiliyor.
Sığınma hakkı ya da iltica hakkı; ırk, din, uyruk, politik görüş ve belirli bir toplumsal gruba dâhil olunması şeklinde nedenlerle yaşamı ya da özgürlüğü tehdit altında olan kişilere kimi ülkelerce verilmiş hukuki ve politik bir hak.
İltica talep eden sığınmacı ya da sığınmacı, diğeri göçmenlerden değişik bir halde değerlendiriliyor. Göçmenler malvarlıkları, toplumsal statüleri, vatandaşlık hakları şeklinde önceki yaşamlarına dair pek oldukça şeyi beraberlerinde götürme şansına sahipken, sığınmacılar çoğunlukla bu şekilde bir şansa haiz değil.
Bir sığınmacı için başka bir ülkeye sığınmaktaki amaç; insan onuruna en uygun şekilde yaşamak, zulme uğrama korkusu ve yaşamı tehdit eden unsurlardan korunmak.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine bakılırsa 2020 senesinde en oldukça iltica başvurusunda bulunan ülkeler içinde Türkiye 6. sırada geliyor. Türklerin en oldukça iltica talep etmiş olduğu ülkelerin başlangıcında ise Almanya içeriyor.
2020 yılının ikinci çeyreğinde korona virüsün etkisiyle AB ülkelerine ilk kez başvuranların sayısında düşüş gözlenirken, Almanya yüzde 31 oranıyla aynı çeyrekte en faz
la iltica talebinde bulunulan ülkeler içinde zirvede. Peki, Almanya’ya iltica başvurusunda bulunmak için hangi yolların izlenmesi gerekiyor? Almanya hangi koşullar altında iltica taleplerine pozitif yönde yanıt veriyor? Gelin oldukça meşakkatli olan bu sürecin detaylarına göz atalım.
Almanya’ya iltica koşulları
Belirli nedenlerle baskıya, zulme ve kovuşturmaya maruz kalan bireyler Almanya’dan iltica talep etme hakkına haiz. Lakin Dublin III yönetmeliğine bakılırsa, yönetmeliğin geçerli olduğu Avrupa Birliği ülkeleri, Norveç, İzlanda, İsviçre ya da Lihtenştayn üstünden Almanya’ya gelinmesi halinde Almanya’da sığınma hakkı tanınmayabiliyor.
Anayasaya bakılırsa ırk, din, uyruk, politik görüş ve belirli bir toplumsal gruba dâhil olunması şeklinde nedenlerle yaşamı ya da özgürlüğü tehdit altında olan bireyler Almanya’da korunma hakkına haiz.
Devlet tarafınca kişinin hukuki kıymetini ve haklarını dizgesel olarak ihlal eden, kişiyi toplumsal çevresinden soyutlamaya yönelik ve insan onuruna zarar verecek yaptırımlar uygulanması halinde de iltica hakkı tanınıyor.
Söz mevzusu tehdit yalnızca devlet özneleri değil, terör örgütleri, klanlar, karteller aile üyeleri şeklinde unsurlardan da kaynaklı olabiliyor. Zulüm; aile, terör örgütleri, milis vb. devlet dışı unsurlar tarafınca yapılıyor ve devletin de bu mevzuda koruma sağlamıyor ya da koruma sağlamaya yanaşmıyor oluşu iltica sebebi olarak görülüyor.
Bireylere aileleri tarafınca uygulanan zulmün iltica açısından temel teşkil etmesi için; ülkenin başka bir bölgesine kaçmanın ya da güvenlik güçlerine sığınmanın koruma sağlayamayacağının kesinleşmesi gerekiyor.
Lezbiyen, gey, bisexuel, trans+ ya da inter+ bireylerin cinsel kimlikleri ya da cinsel yönelimlerinden dolayı ana vatanlarında insanlık dışı işlem tehdidi altında olmaları Almanya’dan iltica talep etmeleri için geçerli bir dayanak olarak kabul ediliyor.
Söz mevzusu tehdit ve ayrımcılık eylemlerinin devlet ya da devlet dışı kurum yada kişi-kişiler tarafınca uygulanıyor olması durumu değiştirmiyor. Bir tek eşcinsel eylemlerin cezalandırmaya naturel olarak olması tek başına takip eylemi olarak kafi sayılmazken, fiili olarak bir cezanın uygulanıyor olması durumu takip eylemi haline getiriyor.
Bunun yanı sıra bazı azca gelişmiş ülkelerde uygulanan hanım sünneti şeklinde uygulamalar da Almanya tarafınca insan hakları dikkatsizliği sayıldığı için, bu tehlikeye maruz kalan hanımefendilere Almanya’ya iltica hakkı tanınıyor.
Seyyah vizesi ile iltica edilir mi?
Öncelikli olarak şunu dikkatsizlik etmeyin: İltica başvurusu yapabilmek için Almanya’da fizyolojik olarak bulunmanız gerekir. Türkiye’den Almanya için iltica başvurusu yapamazsınız. Özetlemek gerekirse, Almanya dışından sığınma başvurusu yapmak mümkün değildir.
Ilke olarak, Almanya’ya seyahat etmek isteyen her insanoğlunun vize alması gerekir. Bu vize, ülkeye girmeden ilkin bir Alman diplomatik temsilciliğine başvurulmalıdır. Almanya’da iltica başvurusu yapmak için seyyah vizesi ile de giriş yapabilirsiniz. Özetlemek gerekirse Schengen vizesi ile Almanya’ya giriş yaparak iltica müracaat sürecini başlatabilirsiniz.
Almanya’da iltica kime veriliyor?
Almanya’daki Federal Göç ve Sığınmacılar Dairesi (BAMF), kimlerin sığınmacı koruması elde edeceğine karar verirken, kişilerin kendi vatanlarında güvenli bir çevreye taşınmak ya da benzeri bir koruma elde edip edemeyeceğini de göz önünde bulunduruyor.
İltica başvurusunda bulunan kişi ana vatanında özetlemek gerekirse örnek olarak Türkiye’de idam cezası, işkence, insanlık dışı ya da aşağılayıcı işlem yada ceza şeklinde nedenlerden dolayı çekince altındaysa Almanya sınırları içinde geçici koruma verilebiliyor.
Bununla birlikte ana vatanında özetlemek gerekirse örnek olarak Türkiye’de silahlı çatışmalar çerçevesinde gelişigüzel sertlik eylemleri sebebiyle ciddi çekince altında olan siviller için de Almanya’da geçici koruma geçerli olabiliyor.
Almanya’ya sığınma hakkı, sığınmacı koruması ya da geçici koruma koşullarını yerine getiremeyenlerin korunabilmesi amacıyla ulusal sınır dışı etme yasağı konulabiliyor. Kişinin sınır dışı edilmesinin insan hakkı ihlallerine sebebiyet vermesi ya da kişinin yaşamını ya da özgürlüğünü ciddi ve somut olarak tehlikeye atması halleri söz konusuysa çoğunlukla bu karar veriliyor.
Bunun yanı sıra kişinin ana vatanında tedavisi mümkün olmayan bir hastalığa haiz olması ve ana vatanına dönmesinin sağılığında ağır hasarlara yol açabilme ihtimali şeklinde hallerde de ulusal sınır dışı yasağı konulabiliyor.
Almanya’ya iltica süreci
Almanya’da iltica süreci senelerce sürebilir. Bu yüzden iltica ile Almanya’da kalmayı ve yaşamayı düşünüyorsanız, süreci ve gerekenleri oldukça iyi anlamanız gerekir. Ek olarak, iltica başvurusu ile ilgili değişimleri de daima Handbook Germany ya da Asylindeutschland şeklinde resmi makamlardan da denetim etmeniz gerekir. Almanya’ya iltica başvurusu 5 adımda tamamlanıyor.
Birinci adım: Kayıt (Asylgesuch)
Almanya’ya sığınma amacıyla geldiyseniz iltica prosedürünün başlayabilmesi için ilk olarak sınır otoritesi, polis, yabancılar dairesi, sığınmacı kabul merkezi yada varış merkezi şeklinde bir Alman otoritesiyle iletişime geçerek kayıt Aslygesuch yaptırmanız gerekiyor.
İlk kaydın yapılmasından sonrasında prosedürün ilk adımı olarak BAMF’a resmi iltica başvurusu yapılıyor. Bunun için Almanya’da konaklıyor olmanız özetlemek gerekirse Almanya Federal Cumhuriyeti sınırlarında olmanız gerek.
Başvurunun yapılmasıyla BAMF, iltica prosedürünü işleme alıyor. Daire, her bir mültecinin sığınma hakkı, sığınmacı koruması, geçici koruma ve ulusal sınır dışı etme koruma biçimlerinden hangisini alacağına iltica prosedürü esnasında karar veriyor.
İkinci adım: İltica Başvurusu (Asylantrag)
Resmi başvurunun peşinden size bir buluşma verilmesiyle prosedür işlemeye başlıyor. Bu buluşma esnasında sağlıklı yazışma kurulabilmesi amacıyla bir tercümanın hazır bulunacağını belirtelim.
Görüşme esnasında size aileniz, okulunuz, mesleğiniz, inancınız, ülkeniz, şehriniz, Almanya’ya iyi mi ve hangi yollarla geldiğiniz hakkında sorular yöneltiliyor. Bunların yanı sıra haklarınız ve yükümlülükleriniz ile ilgili bilgiler de veriliyor.
Kayıt işlemlerinden sonrasında Aufenthaltsgestattung isminde olan; oturma izni ve iltica prosedürü esnasında Almanya’da gidebileceğiniz makamları içeren bir belge alıyorsunuz. Bu belge hem de Almanya’daki kimlik kartınız sayılıyor.
Üçüncü adım: Dublin Kontrolü
Duruşmaya davet edilmeden evvel BAMF tarafınca iltica başvurunuzu hangi Avrupa ülkesinde yapmanız gerektiğiniz denetim ediliyor. Dublin prosedürüne bakılırsa; AB ülkeleri, Norveç, İzlanda, Lihtenştayn yada İsviçre üstünden Almanya’ya gelmeniz halinde ilke olarak iltica başvurunuzdan ilk geldiğiniz ya da size ilk giriş vizesi veren devlet görevli tutuluyor.
Bu durumda Almanya bu ülkenin kabul etmesi halinde sizi oraya geri gönderebiliyor. İltica prosedürünüzden Almanya’nın görevli olması halinde ise duruşmaya çağırıldığınızı bildiren bir davetiye size iletiliyor. Bu davetin gelmesi uzun zaman alabileceği için sabırlı olmanız gerek.
Dördüncü adım: Görüşme (Anhorung)
Duruşmada BAMF tarafınca göreve getirilmiş bir personelin yanı sıra bir de tercüman bulunuyor. Isterseniz siz de avukatınızı ve öncesinden bildirmek koşuluyla sığınmacı olmayan bir arkadaşınızı yanınızda götürme hakkına sahipsiniz.
Duruşma esnasında size Almanya’ya gelme nedeniniz ve geldiğiniz ülkedeki yaşantınız hakkında pek oldukça sual soruluyor. Her şeyi doğru ve muntazam şekilde anlatmanız Almanya’ya geliş nedeninizin anlaşılması açısından fazlaca önemli.
Bunun için duruşmaya ulaşmadan ilkin karşınıza çıkabilecek sorulara karşı hazırlıklı olabilmek adına bir avukat ya da danışma merkezlerinden yardım almanızı tavsiye ederiz.
Beşinci adım: İltica Sonucu
Duruşmadan sonraki birkaç gün içinde size ya da avukatınıza duruşmada yazılan protokol posta kanalıyla iletiliyor. Protokolde bir hata görmeniz halinde BAMF’a durumu yazılı olarak bildirmeniz gerekiyor.
Duruşmanın üstünden birkaç ay geçtikten sonrasında BAMF tarafınca iltica başvurunuz hakkında kararın bildirildiği bir mektup gönderiliyor. Verilebilecek karara dair 5 değişik olasılık var. Buna bakılırsa iltica başvurunuz sonucunda;
- iltica hakkına haiz bir kişi ya da sığınmacı olarak tanındığınız
- geçici koruma aldığınız
- sınır dışı edilmeye ilişkin ulusal yasak hakkı aldığınız
- iltica talebinizin reddedildiği ya da iltica başvurunuzun temelsiz olduğu açık olan olarak reddedildiği sonucuna varılabiliyor.
Almanya’ya iltica sonucu sonucu
Sığınmacı ya da sığınmacı olarak tanınan kişiler; sınırsız iş piyasası girişi içeren üç senelik oturum iznine ve aile birleşimi hakkına haiz oluyor. Üç ila beş yıl içinde de belirli seviyede Almanca bilgisi şeklinde bazı ön koşulların sağlaması halinde yerleşme izni veriliyor.
Geçici koruma verilen kişiler ise sığınmacı ve sığınmacılara da verilen sınırsız iş piyasasına giriş hakkının yanı sıra bir senelik oturum iznine haiz oluyor. Sürenin bitiminde geçici korumaya neden olan tehlikelerin devam etmesi halinde bu süre iki yıl uzatılabiliyor.
Beş senenin peşinden eğer belirli koşullar sağlanabiliyorsa sınırsız yerleşme iznine dönüştürülebiliyor. Ulusal sınır dışı etme yasağı verilen kişiler ise tekrardan uzatabilen bir senelik oturum izninin yanı sıra sınırı olan olarak iş piyasasına giriş hakkına ve sınırlanmış aile birleşişimi hakkına haiz oluyor. Belirli koşulların sağlanması halinde oturum izni yerleşme iznine dönüşebiliyor.
Almanya’ya iltica etmek için talebinizin reddedilmesi halinde; kolay ret aldıysanız 30 gün, temelsiz olduğu açık olan olarak ret aldıysanız yedi gün içinde ülkeyi terk etmeniz planlanıyor. Düzgüsel olarak ki karara itiraz hakkınız da var.
Bunun yanı sıra ülkenizde uğradığınız zulüm ile ilgili yeni kanıtların olması, devletin durumunun değişmesi, daha ilkin fark edilmemiş ciddi bir cenk travmasından mustarip olmanız ya da ülkenizde tedavi edilemeyen ciddi bir hastalığınızı olması halinde müteakip iltica başvurusunda bulunabiliyorsunuz.
Verilen ret sonucuna rağmen sınır dışı edilmenizin önünde engeller bulunuyorsa Dulgung isminde olan bir hoşgörme belgesi alabiliyorsunuz. Bu belge ile Almanya’da yasal olarak ikamet edebilmenize karşın ülkeden ayrılma yükümlülüğünüz geçerliliğini koruyor.
Almanya’da kaldığınız süre süresince ülkeye iyi bir halde uyum sağladıysanız ve sınır dışı edilme durumunuz çeşitli nedenlerle sizi zor bir duruma sokuyorsa mağduriyet başvurusu yaparak oturum izni almayı deneyebiliyorsunuz.
Kimler Almanya’ya iltica ediyor?
Almanya İçişleri Bakanlığı verileri Almanya’ya iltica başvurularının 2020 senesinde bundan önceki yıla bakılırsa yüzde 31,5 azaldığını belirtiyor. 2020 senesinde Almanya’ya iltica talebinde bulunan ülkeler içinde 25 bin 373 başvuruyla Suriye ilk sırada içeriyor.
Suriye’yi 8 bin 51 başvuruyla Afganistan, 7 bin 355 başvuruyla Irak ve 5 bin 196 müracaat ile Türkiye takip ediyor. Eurostat 2020 yılı verilerine bakılırsa Türkiye yüzde 4 ile AB ülkelerine iltica talep eden ülkeler içinde 6. Sırada içeriyor. Türkiye vatandaşlarının en oldukça iltica başvurusunda bulunmuş olduğu ülke ise yüzde 53 ile Almanya.
Türkiye’den Almanya’ya iltica başvurularındaki artış
BAMF verilerine bakılırsa Türkiye’den iltica başvurusunda bulunanlar içinde oldukça sayıda dış ilişkiler uzmanı ve devlet memuru bulunuyor. Veriler, Türkiye’den gelenlerin Almanya’ya iltica başvurusunda bulunanlar içinde en yüksek eğitimli kesimi oluşturduğunu gösteriyor. Üstelik bu oranın önceki yıllara bakılırsa artış gösterdiği de kaydedilenler içinde.
2017’de Almanya’ya iltica başvurusunda bulunan Türkler içinde yükseköğrenim görenlerin oranı yüzde 46 iken, 2018’de bu oranın yüzde 59,3’e yükseldiği görülüyor. Türklerden sonrasında en yüksek eğitim düzeyine haiz sığınmacılar ise İranlılar. 2018’de İran’dan Almanya’ya iltica başvurusunda bulunanlar içinde yükseköğrenim görmüş kişilerin oranı ise yüzde 47,5 düzeyinde.
Türkiye’den Almanya’ya iltica başvurusu sayılarına baktığımızda, 2015 senesinde 1500 tane ilk müracaat yapılırken, bu sayı 2016’da 5.742’e, 2017’de 8.027’e, 2018’de 10.160’a, 2019’da 10.784’e terfi etti. Almanya’ya iltica sayılarında, toplam müracaat içinde Türkiye’den meydana getirilen başvuruların oranı da 2016’dan bu yana arttı. 2016’da yüzde 1’den azca olan bu oran, 2017’de yüzde 4, 2018’de yüzde 6,2 ve 2019’da yüzde 7,6 oldu. 2020’de de bu oran yüzde 5,6’ya geriledi.
Almanya’ya iltica videosu
Asyl in Deutschland, Almanya’daki iltica başvurusu ile ilgili ön data almak isteyen göçmenlere Göçmenler ve Sığınmacılar Bürosu’nda meydana getirilen duruşmalar hakkında data vermek amacıyla bir video hazırladı. Bizlere de bu videoyu sizlere ulaştırmak düşer.
İltica ve sığınma ile ilgili sık sorulan sorular
İltica ve sığınma süreci, Vasistdas.de sitemizi ziyaret eden kişilerin en oldukça ilgi gösterdiğini konulardan bir tanesi. Bu yazının yorumlarına da bakmış olduğunuzda, en oldukça yorum ve sual alan mevzu bulunduğunu görmüş olacaksınız. Bu yüzden, bu mevzuya hususi “Sık Sorulan Sorular” bölümünü oluşturarak, siz kıymetli üyelerimizin sorularına daha süratli cevap vermeye çaba harcadık.
Seyyah vizesi ile iltica başvurusu yapabilir miyim?
Evet, seyyah vizesi ile iltica başvurusunu Almanya’da yapabilirsiniz.
Schengen vizesi ile iltica başvurusu yapabilir miyim?
Schengen vizesi ve seyyah vizesi aynı vize türleridir. Dolayısıyla, Schengen vizesi ile iltica başvurusunu Almanya’da yapabilirsiniz.
Türkiye’de yargılanan kişiler iltica başvurusunu Almanya’da yapabilir mi?
Türkiye’deki yargılanma süreciniz, Almanya’daki iltica başvurunuzu engellemez. Dolayısıyla, Türkiye’de yargılanan kişiler Almanya’da iltica başvurusu yapabilir. Bir tek dikkatsizlik etmeyin: Almanya’da iltica başvurusu için fizyolojik olarak Almanya’da bulunmanız ve başvuruyu Almanya’da yapmanız gerekir.
Türkiye’de yaşamak istemiyorum, Almanya’ya iltica edebilir miyim?
Almanya’ya sığınma talebi için Türkiye’de yaşamak istememek tek başına bir niçin olması olanaksız. İltica ve sığınma talebi gerekliliklerini yukarıda belirttik.
Almanya’ya kaçak geldim, iltica başvurusunda bulunabilir miyim?
Almanya’ya kaçak gelenler iltica başvurusunda bulunabilir. Almanya’ya kaçak gelmek kabul edilebilir bir tek kaçak gelen kişinin derhal iltica başvurusu yapması beklenir. Eğer Almanya’da uzun bir süre kaçak olarak yaşıyorsanız, iltica başvurunuzu negatif etkileyecektir.
Bu yüzden Almanya’da kaçak iseniz ve iltica başvurusu yapmak isterseniz, bunu derhal yapmalısınız. İltica başvurunuz sonuçlanana kadar Almanya’ya kalmanıza izin verilir.
Başka bir Avrupa Birliği ülkesinde yaşıyorum ya da çalışıyorum, Almanya’ya iltica edebilir miyim?
Bu probleminin cevabı için Dublin III Regülasyonu detaylı olarak incelenmelidir. Dublin Regülasyonu ya da Dublin Yönetmeliği, iltica başvurusunun hangi ülke tarafınca kabul edilmesi gerektirme ettiğini belirten bir yönetmeliktir. Temmuz 2013 senesinde yürürlüğe giren Dublin Yönetmeliğine bakılırsa, iltica başvurusunun hangi ülkeden yapılabileceğini öncelik sırasına bakılırsa üç madde ile belirlenir:
- Aile durumu;
- Bir üye AB ülkesinde kısa sürede vize yada oturma iznine haiz olup olmaması;
- Müracaat sahibinin AB’ye düzensiz yada tertipli olarak girip girmediği.
Bu durumda, örnek olarak Polonya’da oturma izniniz ya da emek harcama izniniz var ise, Almanya’da iltica başvurunuzun onaylanma olasığını düşük olacaktır. Bu sebeple Dublin Yönetmeliğine bakılırsa sizin öncelikli olarak Polonya’da iltica müracaat yapmanız gerekir ki aslına bakarsan bu ülkede oturma izniniz var ise bu şekilde bir sürece de gerek kalmaz.
Almanya’ya iltica ettikten sonrasında Türkiye’ye geri dönebilir miyim?
Almanya’ya iltica etmenizin bir niçin var: Türkiye’de can güvenliğiniz var ve Türk devleti de bu mevzuda koruma sağlamıyor ya da koruma sağlamaya yanaşmıyor. Bu şekilde bir durum var ise niçin Türkiye’ye gideceksiniz?
Dolayısıyla Almanya’da sığınmacı olan kişilerin Türkiye’ye gidişi önerilmemektedir. Almanya’da ilticacı iken Türkiye’ye gittiğinizde, Almanya’ya geri dönüşünüzde iltica başvurunuz tekrardan değerlendirilir. Bir tek, Almanya’da iltica sürecinden sonrasında oturum ve sonrasında da Alman vatandaşlığına geçme durumunda, Türkiye’ye gidebilirsiniz.
Kendi durumunuzun değerlendirilmesi için bir avukata başvurmanızı tavsiye ederiz.
İltica başvurum başladıktan sonrasında Almanya’da nerede kalacağım?
İltica başvurunuz hakkında bir karar verilene kadar ilk kabul merkezinde yaşamanız gerekmektedir. Burada yaşayacağınız süre 18 aydan uzun olmayacaktır, aileler için bu süre 6 aydır.
Özetlemek gerekirse, Almanya’da iltica süreciniz devam ederken bir akrabanızda ya da tanıdığınızda kalmak mümkün değildir.
Bu süreden sonrasında sığınmacılar bir oldukça süre toplu konaklama yerlerinde (pansiyonlar) barındırılırlar. Birkaç Alman eyaletinde ve bazı şehirlerde, bir apartman dairesinde kalmak da mümkündür.
Almanya’ya İltica isminde Feysbuk grubumuz ile diğeri kişilerle iltica ile ilgili fikir alışverişi yapabilir ve Vasistdas’dan iltica mevzusunda son gelişimleri takip edebilirsiniz. İltica işlemlerini bir tek yasal yollarla ilerletin, yasal olmayan kurum ve yollara saygınlık etmeyin.