İlk bilgisayarın tasarımına katkısı olan Alan Turing, 2. Dünya Savaşı’nda Almanlara ilişik Enigma kodunu çözerek savaşın kaderini tekrardan yazmıştır. İngiliz bilim adamı; yapay zeka teorisiyle çağıl bilgisayar sistemine zemin hazırlamıştır.
23 Haziran 1912 senesinde Londra’da dünyaya gelen İngiliz bilim insanı, aslen Hindistan sömürgesinde yaşamış bir orta sınıf ailenin çocuğudur. Alan Turing’in babası, Hindistan koloni idaresinde devlet memuru olarak çalışmıştır.
6 yaşlarında okula giden meşhur bilim insanı, küçük yaşlarda matematikle fen derslerine ilgi duymaya başladı. Küçükken üstün zekasıyla dikkat çeken Turing, başöğretmeni tarafınca da fark edildi.
Alan Turing’in Okul ve Kariyer Yaşamı
Üstün zekası küçük yaşta fark edilen Alan Turing, 14 yaşlarında Dorset’te yer edinen hususi Sherborne Okulu’na girdi. Neredeyse 16 yaşlarındayken 1928 senesinde türev integraline olan ilgisinden dolayı Albert Einstein’ın çalışmasını araştırma olanağı buldu. Turing, söylentilere nazaran Einstein’in çalışmalarını incelerken Newton hareket savları tenkitlerini de ortaya çıkardı.
Meşhur bilim insanı; bilişim ve çağıl bilgisayar bilimlerinde öne çıkmıştır. Bilhassa ergonomik ve kuramsal olmak suretiyle her iki düzeyde de etkin emek harcamalar yapmıştır. Turing emekleri seneler geçse dahi birçok çalışmada hala kullanılmaya devam ediyor. Bilim insanı bununla beraber felsefeyle matematik mevzularında da derin emek harcamalar yapmıştır.
1931-1934 seneleri içinde üniversite eğitimi için Cambridge Kings Koleji’ne gitti. Derhal sonrasında merkezi limit teoremine dair sav hazırladı. Bu sav yardımıyla 1935 senesinde King Koleji’nin bilimsel niteliği olan üyeliğine seçildi.
Meşhur bilgisayar tasarımcısı, 1936’da “Hesaplanabilir Sayılar: Karar Verme Probleminin Bir Uygulaması” isminde yazı yayınladı. Makaleyle birlikte Turing Makinaları teorisini sundu. Bu kuram yardımıyla algoritmayla temsil edilebilen tüm matematiksel problemi çeşitli makinelerle çözülebileceğini ispatladı.
Turing, bir dönem Princeton Üniversitesi’nde emek harcamalar yapmış oldu. Böylelikle “Felsefe Doktoru” unvanına haiz oldu. Derhal sonrasında Cambridge kentine tekrardan dönerek kriptolojiyle matematik alanlarında çalışmalarını sürdürdü.
Meşhur bilgisayar tasarımcısının kariyerinin dönüm noktalarından biri de Hükümet Kod ve Gizyazı Okulu’nda (GCCS) İngiliz gizyazı kod kırma çalışmalarına yarı zamanlı olarak katıldı. İkinci Dünya Savaşı’ndaki çalışmalarıyla dikkat çekti. 4 Eylül 1939 senesinde İngiltere savaşına Alan Turing de katıldı. İkinci Dünya Savaşı’nda Bletchley Park’ta askeri hizmetini yapmış oldu.
Alan Turing’in Ölümü
Alan Turing yaşamı kadar ölümü de oldukça merak ediliyor. İlginç bir ölüm hikayesi olan Turing, 1948 senesinde Manchester’ın bir matematik departmanında okutman olarak göreve başladı. Bir sonraki yıl Manchester Üniversitesi’nin bilgisayar laboratuvarının vekil yöneticisi olmaya hak kazanmıştır. Buradayken Manchester Mar 1 yazılımına dair çalışmalara başladı.
1952 yılındaysa o dönemde İngiltere’de kabahat olarak isimlendirilen homoseksüellikle ilgili yargılanmaya başladı. Meşhur bilim adamı, ceza olarak hormon tedavisi görmüş oldu. Turing’in ölümünün peşinden seneler geçse dahi hala tam sebebi bilinmiyor. Siyanürlü elma yediği için vefat etmiş olduğu söylenen Turing, ölümüne dair arkasında birçok şüphe bıraktı.
7 Haziran 1954 senesinde vefat eden Turing’in ısırdığı elmanın simgesi, sonrasında Apple’ın logosunun yaratılmasında esin deposu olduğu da öne sürülüyor.
Alan Turing Emek harcamaları Nedir?
İlk bilgisayar tasarımına katkısı olan Alan Turing; bilgisayar ve makinelerin düşünme yetisiyle ilgili Turing Testi geliştirmiştir. Turing Makinası ile de çağıl bilgisayarlarda temeli kavramlaştırmıştır.
1. Örnek Biçimleme ve Matematik Biyoloji
Alan Turing, reaksiyon-difüzyon modelini formüle etti. Morfogenez ve matematik biyoloji alanlarında emek harcamalar yapmış oldu. Morfogonez, suda yaşayan canlıların evrimleşme süreci içinde sudan çıkınca temel anatomilerinin yüzgeçlerden elle ayakların oluşumuna geçilmesini ifade ediyor.
Sav hocası Alonzo Churc’la Church-Turing Hipotezini geliştirip matematiğe yön vermişlerdir. Örnek biçimlendirme hipotezi de geliştirmiştir. Bu hipotezin peşinden “Motoforgenezin Kimyasal Temeli” isminde bir yazı yazdı.
2. Kriptanaliz
Alan Turing kriptaliz alanı kapsamında birçok yerde çalıştı. İngiliz Hükümet Kod ve Gizyazı Okulu, Polonya Gizyazı Bürosu’yla devletin birçok gizli saklı saklı saklı saklı saklı saklı birimlerinde emek harcamalar yapmış oldu. Kriptanaliz çalışmalarında gizyazı kırma vakalarını geliştirdiği Banburismus’la oldukça kolaylaştırdı.
Meşhur bilgisayar tasarımcısı; Turing-Welchman “Bombe” Makinesi’de tasarladı. Bu makine, Almanların gizli saklı saklı saklı saklı saklı saklı mesajları şifreleme ve tekrardan çözmeyi elde eden Enigma’yı kırmak için tasarlanmıştır.
3. Bilgisayar ve Yapay Zeka
Alan Turing, Ulusal Fizik Laboratuvarı’nda “Otomatik Bilgisayar Motoru” olan ACE’nin tasarımı üzerine emek harcamalar yapmış oldu. İlk program hafızalı bilgisayarların detaylı olarak tasarımını 1946’da yapmıştır. İlk gerçek bilgisayar, Manchester Mark 1’inde yazımını hazırladı. Bununla beraber yapay zekaya yönelik emek harcamalar da yapmış oldu.
Günümüzde Turing Testi olarak isimlendirilen makineyi tasarladı. Turing Makineları; bilgisayarların matematiksel modelleridir. Günümüzde hesaplama teorilerinde oldukça kullanılıyor. Şu an internette birçok kullanıcının karşısına çıkan CAPTCHA (Completely Automated Public Turing denetim to tell Computers and Humans Apart) temeli Turing Makinesi’ne dayanıyor. CAPTCHA, web kullanıcılarının makine mi insan mı bulunduğunu ayırt ediyor.
Alan Turing ile İlgili Meydana getirilen Emekler
Alan Turing, yapmış olduğu çalışmalarla bilime birçok katkı elde etmiş oldu. Bu doğrultuda onun anısına çeşitli emek harcamalar yapılmış oldu.
- Meşhur bilgisayar tasarımcısının yaşamının anlatıldığı “The Imitation Game” isminde film yapılmış oldu.
- 1966 yılından bu yana tertipli olarak meşhur bilim insanının adına “Bilgisayar Mekanizmaları Birliği”, bilgisayarla ilgili teknik makaleler yazan bir kişiye “Turing Ödülü” veriyor. Bu ödül, bilgisayar biliminin nobelidir.
- 2001’de Enigma isminde film yapılmıştır. Filmimizde Turing’in II. Dünya Savaşı’nda İngiliz gizli saklı saklı saklı saklı saklı saklı servisi olan Enigma’nın şifresini kırması ele alınmıştır.
- Doğum yılı anısına 2012, Alan Turing yılı deklare edildi.
- Sackville Park’a 23 Haziran 2001 senesinde Alan Turing’in bronz heykeli dikildi.
Sizlere bilgisayar teknolojisinin bugüne gelmesinde katkısı olan Alan Turing’in yaşamına dair bir rehber hazırladık. Ek olarak Filmleriyle Kendine Fanatik Bırakan David Lynch Kimdir? yazımızı da okuyabilirsiniz.
Odin Kimdir, Ne Tanrısıdır?
Odin kimdir sorusunu soran bir fazlaca kişi, Odin ne tanrısı sorusunun da yanıtını merak ediyor. Bu yazıda İskandinav mitolojisinin en önemli tanrılarından bir tanesi olan Odin’e ilişkin dört gözle beklenen soruları yanıtlayacağız.