Freelancing, dünyada uzun süredir kabul gören bir iş modeli. Özgür emek harcama, giderek yaygınlaşmakta. Bununla beraber mevzuyla ilgili bir bazı sorular gündeme gelmekte. Bunlardan biri de vergi mevzusu.

Bu yazımızda freelancer olarak çalışanların göz önünde bulundurması gereksinim duyulan vergi düzenlemeleri hakkında genel bilgiler bulabilirsiniz.

Bilişim teknolojilerinde yaşanmış olan gelişmeler, bir ofiste mesai saatleri dahilinde emek harcama zorunluluğunu birçok sektör için ortadan kaldırmıştır. Yazılım, tasarım, içerik üretimi, toplumsal medya yönetimi şeklinde alanlar freelancer olarak çalışmak için yüksek potansiyele haizdir. Bu tür işlerde bölgesel ve ulusal olarak çalışmanın yanı sıra yurt dışına açılmak ve küresel firmalara hizmet sunmak da mümkündür.

Ne var ki, verilen hizmetler sonrası elde edilmiş gelir vergiye organik olarak olabilir. Firmalardan bağımsız halde kendi adlarına özgür çalışan bu kişilerin kazançları, mali yükümlülükler doğurabilir. Freelance çalışmanın doğası gereği, her bir işin yapılış şekli birbirinden farklıdır. Bu açıdan vergi mevzusunda bir mali müşavire yada vergi uzmanına danışılması yararlı olacaktır. Ek olarak, yasal düzenlemelerde sık sık güncellemeye gidilmektedir. Dolayısıyla yeni sorumluluklar söz mevzusu olabilmektedir.

Hesaplayıcımızda işlem tutarıni, kullanılan kuru ve alıcıya ulaşacak meblağı açıkça görürsünüz.

Ticari faaliyetler için Wise İşletme hesabı açmalısınız.

Freelance vergilendirme

Gelir elde edilmiş her türlü emek harcama şeklinin vergilendirilmesi doğaldır. Haliyle, freelance olarak çalışanların gelirlerinin vergiye organik olarak olması mevcut yasalar çerçevesinde mümkündür. Günün gereksinimlerine binaen toplumsal medya içerik üreticilerinin yada uygulama geliştiricilerin iyi mi vergi ödeyeceği 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda (GVK) Mükerrer Madde 20/B ile düzenlenmiştir. Yalnız, freelancerlar için süreç bu kadar net olmayabilir. Yazımızın devamında mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde bilgiler bulabilirsiniz.¹

Bu yazıda, freelance çalışanlar için vergi düzenlemeleriyle ilgili bahsedilenler kati informasyon niteliği taşımaz. Lüzumlu belgeler, yapılacak işlemler vb. mevzularda yaşadığınız yerdeki vergi dairesine başvurmanız, bir mali müşavirden yada vergi uzmanından destek almanız yararınıza olacaktır.

GVK’nin 1. maddesi gerçek kişilerin gelir vergisine organik olarak bulunduğunu açıklar. Kanunun 2. maddesi, bu kazanç türlerini sayar. Freelancer açısından bunlar:¹

• Özgür meslek kazancı: GVK’nin 65. maddesinde “Her türlü özgür meslek faaliyetinden doğan kazançlar özgür meslek kazancıdır. Özgür meslek faaliyeti; ana paradan ziyade kişisel mesaiye, bilimsel yada mesleki bilgiye yada ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene organik olarak olmaksızın kişisel sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır” şeklinde açıklanır.
• Diğeri kazanç ve iratlar (Arızi Kazanç): GVK’nin 82. maddesinde “Arızi (geçici) olarak meydana getirilen özgür meslek faaliyetleri dolayısıyla eğitim edilen kazanç” şeklinde açıklanır. Bu şekilde elde edilmiş gelirlerin 58.000 TL’ye kadar olan kısmı vergiden muaftır.

Bağımsız çalışan; yapmış olduğu işi geçici yada tek seferlik mi yaptığını, yoksa mesleğini sürdürme ve geçimini sağlama amacıyla mı yaptığını netleştirmelidir. Eğer freelancer, gelir elde etme ve yaşamını idame ettirme maksadıyla çalışıyorsa özgür meslek kazancı açısından vergilendirilebilir. Bu hususta bir mali müşavirle görüşmekte yarar vardır.

Freelance çalışmak ve vergi

Freelance çalışmak vergi yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Yalnız, meydana getirilen iş yada işler geçici olarak yapılıyor ve vergi takviminde beyan edilen meblağın altında kalıyorsa vergiden muaf olunabilir. Verilen hizmette süreklilik ve tertipli gelir edinimi var ise özgür meslek kazancı söz mevzusu olabilir. Özgür meslek erbabı olan kişilerin bazı yasal sorumlulukları vardır:²

• Özgür meslek erbabı “Özgür Meslek Kazanç Defteri” tutmak zorundadır.
• Mesleki kazançlar Özgür Meslek Kazanç Defteri üstünden tespit edilir.
• İşlemler, Özgür Meslek Kazanç Defteri’ne günü gününe kaydedilmelidir.
• Mesleki faaliyetlere ilişkin her türlü tahsilat için Özgür Meslek Makbuzu (yada internetten e-SMM) düzenlenmesi zorunludur.
• 3065 sayılı Katma Kıymet Vergisi Kanununun 1. maddesine gore özgür meslek faaliyeti çerçevesinde meydana getirilen hizmetler katma kıymet vergisine (KDV) tabidir.³
• 213 sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) 153. maddesine gore özgür meslek erbabının vergi dairesine işe başlama bildirimi yapması gerekir.⁴

Freelancer gelir vergisi

GVK’nin 66. maddesinde “Özgür meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenler, özgür meslek erbabıdır” denilmektedir. Gene GVK’nin 85. maddesinde “Mükellefler, bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazançlar için aksine yargı olmadıkça senelik bildirge verirler” hükmü yer almıştır. Bu durumda gelir vergisi, bir yıl süresince elde edilmiş kazançtan ödenen vergidir.¹

Katma Kıymet Vergisi (KDV), bir hizmet karşılığında üretilen katma değerden alınan dolaylı vergi türüdür. Bir nevi tüketim vergisidir. Özgür meslek erbapları şeklinde freelancerlar da KDV’den görevli olabilir. Freelancer gelir vergisi ile ilgili bazı önemli noktalar şunlardır:

• Gelir vergisi, bir takvim yılı içinde elde edilmiş gelirlerden verilir.
• KDV, faturaya yada özgür meslek makbuzuna (SMM) eklenmiş olur.
• Türkiye’de değişimler olsa da genel olarak uygulanan KDV oranı %18’dir.⁵
• Elde edilmiş geliri kayıt altına almak için satmaca yada SMM düzenlenmesi gerekir.
• Satmaca kesmek için şahıs şirketi kurulabilir fakat bu bir zorunluluk değildir.
• Şirket oluşturmak istemeyenler SMM düzenleyebilir.
• SMM’de, KDV ile birlikte %20 oranında stopaj (gelir) vergisi uygulanır.²
• Telif hakları, genç girişimci (29 yaşına kadar olanlar) şeklinde gelir vergi istisnaları vardır.²
• Gelir vergisi tarifesi, Gelir İşleri Başkanlığının web adresinden öğrenilebilir. Meblağlarda yıllara gore değişimler olabilir. 2022 yılı için gelir vergisi tarifesinden bazı örnekler:⁶

Gelir verginizi iyi mi beyan edeceğinizi, hangi belgeleri düzenlemeniz gerektirme ettiğini ve vergi istisnasına dahil olup olmadığınızı öğrenmek için bir muhasebeci, vergi uzmanı yada mali müşavir ile iletişime geçmeniz yararınıza olacaktır.

Freelance vergi

Her bir freelance çalışanın vergi sorumluluğu değişik olabilir. Bağımsız emek harcama, mekan ve süre sınırlaması olmadan yapılabildiğinden vergi mevzusunda da bazı değişkenlere haizdir. Iyi mi ve ne kadar vergi verileceğini etkileyen birçok unsur vardır. Bunlar özetlemek gerekirse şu şekilde özetlenebilir:

• İkamet edilen yer: GVK’nin 4. maddesine gore bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar, yurt içinde ve yurt haricinde elde ettikleri gelirlerden vergilendirilir.¹
• Hizmetin verildiği yer: KDVK’nin 11. maddesine gore yurt dışına verilen hizmetlerde KDV istisnası olabilir.³
• Yaş: 29 yaş altı kişiler için vergi indirimleri söz mevzusudur.
• Süreklilik ve gelir: Meydana getirilen iş geçiciyse ve arızi kazanç sınırını geçmiyorsa vergiden muaf olunabilir.
• Ödemeler: Ödemenin nereye yapıldığı, yapılmış sıklığı, paranın eşeysel vb. durumlar vergiyi etkileyebilir.

Yasal mevzuat sık sık güncellenmektedir ve değişimleri seyretmek mükelleflerin sorumluluğundadır. Durumuzla ilgili detaylı informasyon almak için Vergi Dairesi Başkanlıklarına, İnteraktif Vergi Dairesine özelge talebinde bulunabilir yada bir profesyonelden yardım alabilirsiniz.

Bionluk vergi

Bionluk, Türkiye’deki freelance platformlarından biridir. İş verenler ile freelancerları buluşturur. Bir freelancer, kabiliyetlerini ve alacağı tutarı belirterek iş ilanı yayımlar. İş veren, dilediği freelancerdan hizmet satın alır. Ödemeler dahil tüm süreç Bionluk üstünden işler. Platform, meydana getirilen işlerden komisyon alır.

• Bionluk vergi mevzusunda destek sunmaz.
• Freelancerın kazancından dolayı gelir vergisi ödemesi gerektiği belirtmektedir.
• Şirket, vergi beyanı için lüzumlu olan belgelerin düzenlenmesini tamamen freelancera bırakır.
• Vergilerin ödenebilmesi açısından satmaca (şahıs şirketi faturası), alıntı (SMM) ve gider pusulası kullanılabileceğini belirtir.⁷

Platform üstünden iş yapmış olup gelir elde ediyorsanız en bir muhasebeci yada vergi uzmanına başvurmanız yararınıza olacaktır. Ödemeniz gereksinim duyulan vergiler ve yararlanabileceğiniz istisnaları bu şekilde öğrenebilirsiniz.

Yurt dışına freelance çalışmak: vergi mevzusu

Türkiye’den yurt dışına freelance olarak çalışmak, yabancı şirketlere hizmet vermek yada danışmanlık yapmak mümkündür. Yalnız, freelancer Türkiye’de ikamet ediyorsa vergi yükümlülükleri olabilir. Yurt dışına verilen hizmetlerde ve elde edilmiş gelirlerde vergi açısından bazı sorulara cevap verilmelidir:

• Hizmet verilen yabancı firmanın Türkiye’de faaliyeti, şubesi yada kazancı var mı?
• Yabancı şirket freelancer adına etkinlik yürüttüğü devlete vergi veriyor mu?
• Ödeme döviz cinsinden mi yapılıyor ve yurt dışındaki bir banka hesabına mı yoksa Türkiye’deki bir bankaya mı yatıyor?

Yurt dışındaki şirketlere freelance olarak hizmet veriyorsanız vergi muafiyeti ve yükümlülükleri mevzusunda bir mali müşavire danışabilirsiniz.

Eğer bir Wise kullanıcısıysanız, birçok hesap bilgisi edinebilirsiniz.

Hesap bilgilerinizi söz mevzusu ülkenin bölgesel hesabı şeklinde kullanabilirsiniz.

Şu an için USD, EUR, GBP, CAD, HUF, AUD, NZD ve SGD para birimlerinde hesap bilgisi edinmeniz mümkün.

Bu hizmet, Türkiye’de ikamet eden kullanıcılar için neredeyse mevcut değil.

Parasız Kaydol! 💰

Upwork vergi

Upwork, küresel çapta etkinlik yürüten, ABD Birleşik Devletleri merkezli bir freelance platformudur. İş verenler ve freelancerlar platforma yalnızca ABD’den değil tüm dünyadan katılabilir. Türkiye’den Upwork’te freelance çalışmak mümkündür.
Vergi mevzusunda bazı dikkat edilmesi gereksinim duyulan bazı noktalar şunlardır:⁸

• Upwork vergi yükümlülüklerini freelancera bırakır, herhangi bir tavsiyede bulunmaz ve sorumluluk kabul etmez.
• ABD vatandaşları için çeşitli vergi formları sunar.
• ABD’de vergi mükellefi olmadığınızı ispatlamak için W8-BEN formunu doldurmanız talep edilebilir.
• Freelancer ve iş veren adına yapmış olduğu dijital hizmetler karşılığında Avrupa Birliği şeklinde bazı ülkelerde Value Added Tax (VAT – Katma Kıymet Vergisi) toplar.

Upwork ödeme alma başlıklı yazımızda kazancınızı ACH ile iyi mi kesintisiz çekebileceğinize değindik. Bunun için USD hesap bilgileri edinmelisiniz.

Amerikan doları hesap bilgilerinizle:

• ABD’daki bankalardan kesintisiz USD alabilirsiniz.
• ABD’ye yapacağınız ACH transferleri için 0,39 USD durağan(durgun) ücret ödersiniz.
• ABD’de geçerli bir ikamet adresiniz var ise Wise kart sahibi olabilirsiniz. Bu kart, Wise hesabınıza bağlıdır ve bakiyenizi günlük ihtiyaçlarınızda kullanmanıza olanak sağlar.

Bu hizmet, Türkiye’de ikamet eden kullanıcılar için neredeyse mevcut değil.

Parasız Kaydol! 💰

Upwork kazançlarınızın ne kadarının vergiye organik olarak olduğu, ödenmesi gereksinim duyulan vergi miktarı ve oranları yaşadığınız yere bağlıdır. İkamet ettiğiniz yerdeki yasal düzenlemeler bağlayıcı kalite taşır. Türkiye’de yada başka bir ülkede, her nerede yaşıyorsanız bir vergi uzmanına yada muhasebeciye danışmanız yararınıza olabilir. Unutmayınız ki buradaki bilgiler, vergi yükümlülüklerinizle ilgili kati bilgiler değildir ve tavsiye olarak alınamaz.

Yazıda kullanılan kaynaklar:

1. Gelir Vergisi Kanunu (GVK) – Mevzuat Data Sistemi (MBS)
2. Özgür Meslek Kazancı Rehberi – Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB)
3. Katma Kıymet Vergisi Kanunu – MBS
4. Vergi Usul Kanunu – MBS
5. KDV Oranları – GİB
6. Gelir Vergisi Tarifesi 2022 – GİB
7. Faturalandırma – Bionluk Destek
8. Taxes – Upwork Support

Kaynaklar, 12.12.2022 tarihinde denetim edildi.